“…Đêm Trường Sa tình ta như sóng biển

Mãi rì rào, rạo rực phải không em?

Anh vẫn thức cùng biển trời lộng gió

Để ru em giấc ngủ nồng nàn

Đời của lính muôn vàn gian khó

Đội bão giông, đạp sóng dữ hành trình

Anh không sợ vì tình em chung thủy

Sưởi tim anh trong canh giữ đất trời...”

Những bài thơ của người chiến sĩ trên quần đảo Trường Sa viết vội trong đêm, nhờ tôi chuyển về đất liền tận miền Trung xa xôi với những tâm sự rấu ư đời thường đối với chúng ta nhưng có ý nghĩa vô cùng lớn lao đối với những người trong cuộc, nhất là lính hải đảo. Tôi cầm những lá thư ấy và chụp thêm mấy tấm ảnh, hứa sẽ gởi đúng theo địa chỉ, bỗng trong lòng tôi chợt “xốn xang” khó tả. Nhìn niềm vui hiện lên khuôn mặt sạm nắng của các anh hùng mà tôi cảm thấy “xấu hổ” vô cùng, vì lâu nay mình lại “quá thờ ơ” đến những ước mơ tưởng như bình dị ấy. Bấy lâu, xem báo đài, thấy lính hải đảo kiên cường, lạc quan biết mấy, vậy mà có đi thực tế chuyến này mới cảm nhận những thiếu thốn về tình cảm rất giản dị nhưng sao mà thiêng liêng đến thế.

Canh giữ đảo xa... Ảnh: VĂN NGỌC NHUẦN

Đêm Trường Sa giữa bạt ngàn sóng gió, mênh mông nhưng đâu phải lặng yên. Lúc nào cũng phải nâng cao cảnh giác trước những âm mưu đen tối của các thế lực thù địch. Chúng lợi dụng biển đêm để cho người nhái, tàu chiến, máy bay trinh sát hoạt động, phải căng mắt quan sát, theo dõi mục tiêu từ xa. Trong đêm ngủ lại đảo Trường Sa lớn, các chiến sĩ nhường giường cho chúng tôi, trải chiếu “phơi sương” hay ra các chốt canh trực chiến suốt đêm. Chúng tôi cùng thức tâm sự với các anh tới sáng lúc nào không hay, khi chia tay mà vẫn còn quyến luyến nhiều chuyện chưa nói hết.

Đêm từ đảo Tiên Nữ qua đảo An Bang, Chuẩn Đô đốc Nguyễn Cộng Hòa thông báo toàn tàu ăn cơn tập thể trên boong để chào mừng sự kiện quan trọng. Có lẽ đi trên biển khá lâu nên khái niệm thời gian quên dần, chỉ còn biết đó là ngày thứ mấy của cuộc hành trình mà thôi; thì ra đó là ngày kỷ niệm 53 năm Ngày thành lập Quân chủng Hải quân Việt Nam 7-5 trùng với ngày kỷ niệm chiến thắng Điện Biên Phủ. Lúc này, trên trời xanh hàng ngàn vì sao đang lấp lánh như soi đường cho chúng tôi. Trăng thượng tuần cong như chiếc thuyền nan đang chòng chành, chênh chếch hướng đằng Đông, nhấp nháy đèn hiệu như những vì sao di động, lướt qua con tàu, một đêm có rất nhiều chuyến bay như thế. Tuy nhiên, trên mặt biển ở khu vực này lại không có một chiếc tàu đánh cá xa bờ hay tàu vận tải hàng đi qua, có lẽ vì nó là khu vực “nhạy cảm”.

Mọi người tập hợp đông đủ trên boong, không ai còn say sóng vì hôm nay biển khá êm. Chỉ có mấy chú cá chuồn thỉnh thoảng vượt lên sóng “bay” rất nhanh trên mặt biển và bị sóng cuốn mất hút, rồi lại bay lên, tóe nước lung linh dưới ánh trăng non. Hôm nay bữa cơm cũng khá thịnh soạn vì được bổ sung thêm món cá ngừ đại dương và mực tươi cùng vài loại cá khác không rõ tên mà các thành viên tranh thủ trong lúc tàu neo đậu ở các đảo câu được.

Ở Trường Sa, ban đêm câu cá được rất nhiều, ban ngày chỉ có vài chú cá con “hám ăn” mới xấu số; còn ban đêm toàn là cá to, có con tới vài chục ký, nhiều nhất là cá ngừ đại dương, cá mú, cá bò, cá tráp, rùa biển. Thượng tá Đỗ Khắc Phương – Phó Chủ nhiệm Chính trị Quân chủng Hải quân cho biết thêm: “Phía ngoài quần đảo Trường Sa này, có những luồng nước rất sâu, có khi tới 2.000 – 3.000 mét, nước biển xanh thẫm; nhìn thấy phẳng lặng vậy nhưng rất nguy hiểm vì trong lòng biển có những dòng chảy rất xiết; ở những nơi như vậy thường có nhiều cá mập hung tợn. Bộ đội mình khi bắt cá cải thiện bữa ăn chỉ đánh bắt gần đảo, không ai được phép ra xa nếu như không có sự đồng ý của chỉ huy, vì rất nguy hiểm đến tính mạng”.

...cho sự bình yên. Ảnh: VĂN NGỌC NHUẦN

Tôi nhớ hoài như in cái đêm câu cá ngừ và câu mực bên đảo Phan Vinh. Hàng chục bóng đèn dài 1,2m treo bên mạn tàu, sáng rực, vài người thủ sẵn mấy cây vợt để vớt mực và cá chuồn, lấy một ít để làm mồi câu cá ngừ. Thủy thủ đoàn chuyên nghiệp hơn, đem theo nào dây nhợ, phao. Trong đoàn các tỉnh, anh Nguyễn Tuấn Kiệt – Phó Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Vĩnh Long mang theo hẳn cần câu “xịn”, mấy ngày rồi chỉ câu được mấy con cá ngừ chừng 5 - 7kg, xem trong lòng còn ấm ức lắm. Khi bật đèn sáng lên, từng bầy mực, cá chuồn bắt đèn lao vào trắng cả vùng. Những cây vợt chờ sẵn, nhanh nhẹn lao xuống nước hớt lên, có khi không dính con nào, có khi tới 2 - 3 con cùng lúc. Mỗi lần như thế, cả tàu reo lên ầm ĩ, vỗ tay lốp bốp. Những chú mực cũng “ma lanh” đáo để, thấy bóng cây vợt lao xuống là chúng tản ra hay lặn sâu hơn. Dù khôn ngoan cỡ nào làm sao qua con người được.

Tới khuya, khi tàu nhổ neo, bầy mực và cá chuồn vơi đi hơn phân nửa. Ai cũng tiếc buổi câu ngắn quá, nếu không bầy mực chắc chỉ còn vài con. Còn đằng sau và mạn tàu bên kia là cánh câu cá ngừ chuyên nghiệp. Thỉnh thoảng lại nghe la lớn lên là biết có chú cá ngừ nào đó nào xấu số cắn câu. Những con cá hàng chục ký thì phải có cù móc hỗ trợ. Khi kéo cá lên gần mặt nước, lấy móc cắm mạnh vào thân chúng kéo lên, nếu không sẽ đức dây nhợ vì quá nặng. Đến khi tàu nhổ neo đã câu trên 10 con cá ngừ, có con tới 50 - 60kg; mấy con cá hồng trên 20kg (khi lên khỏi mặt nước, bong bóng trồi ra ngoài một đống), cá trình và nhiều loại mà tôi không biết tên, màu sắc rất lạ, chưa thấy bao giờ. Thượng tá Ngô Văn Cả, nguyên Đảo trưởng đảo Nam Yết cho biết, trong mấy chuyến trước có khi câu được vài trăm ký, tha hồ ăn hay đem vào đất liền làm quà cho các đơn vị.

Trường Sa quả là một ngư trường rộng lớn với nhiều loại tôm cá quý, được đánh giá rất cao. Đồng chí Lâm Phương – Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy chặc lưỡi tiếc nuối: “Phải chi bình yên thì nhiều tàu đánh cá xa bờ ra đây khai thác, đem lại biết bao lợi nhuận cho ngư dân và cả Nhà nước nữa”. Chỉ tiếc đêm Trường Sa, nơi chúng tôi đi qua chưa thấy chiếc tàu đánh bắt xa bờ nào ra tới được. Đêm Trường Sa luôn lộng gió, tôi tin những niềm mong mỏi đó sẽ trở thành hiện thực vì không xa đâu Trường Sa ơi!

HOÀNG LIÊN PHƯƠNG