Những ảnh hưởng của BĐKH

BĐKH là vấn đề nghiêm trọng, tác động lớn đến đời sống sinh hoạt và quá trình phát triển kinh tế - xã hội với những biểu hiện ngày càng rõ nét. Những năm gần đây, thời tiết diễn biến bất thường, khắc nghiệt không theo quy luật tự nhiên, gây khó khăn cho sản xuất nông nghiệp, triều cường và hạn hán diễn ra thường xuyên hơn, khó dự báo trước. Tình trạng sạt lở đất đã gây thiệt hại về tài sản và đe dọa đến tính mạng, đời sống người dân ở các địa phương ven sông, ven biển.

Nuôi ốc len dưới tán rừng phòng hộ ở TX. Vĩnh Châu là một trong những mô hình sinh kế của người dân ven biển.

Cùng với đó, tình trạng xâm nhập mặn đã gây thiệt hại lớn cho sản xuất nông nghiệp, ước tính thiệt hại do hạn hán, xâm nhập mặn trong năm 2016 gây ra cho nông dân trên địa bàn tỉnh lên đến hơn 640 tỉ đồng. Theo lãnh đạo UBND xã An Thạnh Nam (Cù Lao Dung), xã An Thạnh Nam là một trong những địa phương chịu tác động nặng nề của BĐKH. Trong đợt ảnh hưởng hạn hán xâm nhập mặn năm 2016, nhiều diện tích mía, cây ăn trái, hoa màu bị thiệt hại, làm nhiều nông dân thất thu. Hiện nay, UBND xã đã vận động người dân chuyển đổi cây trồng, vật nuôi cho hiệu quả. Ngoài ra, xã cũng tăng cường quản lý và trồng rừng phòng hộ, vận hành cống thủy lợi cho phù hợp vụ mùa sản xuất và đẩy mạnh công tác tuyên truyền về BĐKH để người dân hiểu rõ và chủ động thích ứng hơn.

PGS-TS Lê Anh Tuấn – Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu về BĐKH (Đại học Cần Thơ) cho biết: “Diễn biến của BĐKH có nguy cơ gia tăng và chưa có dấu hiệu dừng lại. Thời gian qua, Sóc Trăng cũng đã triển khai nhiều giải pháp thích ứng với BĐKH và có những kết quả thiết thực nên cần tiếp tục hợp tác với các nhà khoa học để có kế hoạch hành động phù hợp hơn trong điều kiện của địa phương”. PGS-TS Lê Anh Tuấn cũng lưu ý, nhu cầu sử dụng nguồn nước ngọt của người dân để phục vụ sản xuất và sinh hoạt, nhất là khu vực vùng ven sông, ven biển khá cao nên cần có giải pháp quản lý phù hợp hơn để giảm bớt việc khai thác nước ngầm, tránh dẫn đến tình trạng sụt lún đất. Người dân ở khu vực này có thể tận dụng nước mưa và chuyển đổi mô hình sản xuất phù hợp với BĐKH.

Cần nâng cao nhận thức cộng đồng

Trong các giải pháp ứng phó với BĐKH hiện nay, việc nâng cao nhận thức về BĐKH đối với cộng đồng dân cư được xem là điều cần thiết để ứng phó hiệu quả hơn, bởi thực tế cho thấy có nhiều người chưa được tiếp cận thông tin về BĐKH một cách đầy đủ nên còn hạn chế việc chuẩn bị các kỹ năng và thực hiện thích ứng. Do đó, công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức về BĐKH đến cộng đồng dân cư để người dân hiểu rõ, từ đó chủ động có giải pháp thích ứng với BĐKH, góp phần giảm rủi ro là một trong những hoạt động chủ yếu mà tỉnh Sóc Trăng đã và đang thực hiện.

Cụ thể, Sở Tài nguyên và Môi trường đã phối hợp Trung tâm Tài nguyên Nước và Môi trường thực hiện Dự án “Tổ chức các hoạt động truyền thông, nâng cao nhận thức về BĐKH cho bộ máy quản lý các cấp và cộng đồng dân cư trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng”. Dự án được thực hiện từ năm 2018, đến nay dự án cơ bản đã hoàn thành các nội dung công việc và chuẩn bị tiến hành tổ chức hội thảo, nghiệm thu.

Ông Nguyễn Mạnh Toàn - Giám đốc Trung tâm Tài nguyên Nước và Môi trường (đơn vị tư vấn dự án) cho biết: “Trong khuôn khổ các hoạt động của dự án, chúng tôi đã phối hợp tổ chức lớp tập huấn cho các đối tượng có liên quan thuộc bộ máy quản lý các cấp về BĐKH và tổ chức 11 buổi hội thảo tuyên truyền kiến thức về BĐKH tại các địa phương”.

Để đánh giá được hiệu quả của công tác truyền thông cũng như nhận thức của cộng đồng về BĐKH trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng, trong quá trình thực hiện các hoạt động tuyên truyền, đơn vị tư vấn đã tiến hành khảo sát thông qua phiếu khảo sát đánh giá. “Sau khi kết thúc buổi tập huấn, hội thảo, các đại biểu tham dự đã trả lời các câu hỏi dưới hình thức trắc nghiệm. Kết quả của phiếu khảo sát, có trên 80% số lượng đại biểu trả lời đúng các câu hỏi đề ra, cho thấy sự hiểu biết và nhận thức của các cán bộ về BĐKH đã tăng lên đáng kể, họ biết được những biểu hiện, hiểu rõ những nguyên nhân gây ra BĐKH, tác động của nó đến đời sống người dân và làm thế nào để giảm nhẹ và thích ứng với BĐKH thông qua những mô hình sản xuất mà các chuyên gia đã giới thiệu” - ông Nguyễn Mạnh Toàn cho biết thêm.

Theo đánh giá của ông Nguyễn Mạnh Toàn, nhìn chung, các buổi tổ chức tập huấn và hội thảo đều diễn ra thành công và rất hữu ích, cán bộ và người dân có thêm nhiều kiến thức về vấn đề BĐKH, làm thế nào để thích ứng và giảm nhẹ BĐKH. Các hoạt động truyền thông đã góp phần trong việc nâng cao nhận thức cộng đồng về vấn đề BĐKH, từ đó góp phần thay đổi thói quen, thay đổi hành động trong việc thích ứng với BĐKH một cách hiệu quả nhất.

BĐKH đang là thách thức, trở ngại trong phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Để ứng phó với BĐKH một cách hiệu quả nhất cần có sự tham gia của các tầng lớp nhân dân. Do đó, việc thực hiện truyền thông, nâng cao nhận thức về BĐKH sẽ góp phần thay đổi những hành vi, lối sống của cộng đồng dân cư theo hướng bền vững và thân thiện với môi trường hơn.

Thiện Hải