Chợ tự phát hình thành và tồn tại vì thói quen mua, bán nhanh của người bán lẫn người mua. Vì vậy, để đáp ứng nhu cầu mua sắm của người dân ở khu vực, người bán nhóm chợ ở các tuyến đường chính nơi đông dân cư và gần các khu công nghiệp, có khi trên cầu giao thông. Tuy nhiên, việc phát sinh chợ tự phát đã và đang làm ảnh hưởng đến hoạt động của các chợ quy hoạch, không đảm bảo an toàn thực phẩm, gây ô nhiễm môi trường do việc buôn bán, xả rác thải và gây cản trở, mất trật tự an toàn giao thông.

Chợ tự phát gây mất an toàn giao thông. 

Theo ghi nhận của chúng tôi, cứ vào buổi sáng và buổi chiều, tại một số tuyến đường của TP. Sóc Trăng và trên tuyến Quốc lộ 1A đoạn đi qua một số địa phương trên địa bàn tỉnh, nhất là tại những nơi có các công ty thủy sản, các khu, cụm công nghiệp có đông công nhân, lao động vẫn có những điểm chợ tự phát tấp nập người mua, người bán. Các mặt hàng có đầy đủ từ quần áo, giày dép đến các thực phẩm chín, tươi sống, rau, củ, quả. Vào các thời điểm tan tầm, tình trạng an toàn giao thông các khu vực này rất phức tạp do có nhiều người bất chấp các quy định, vô tư bày bán hàng hóa lấn chiếm lòng đường, đồng thời nhiều người mua hàng ngang nhiên dừng xe ngay trên đường để mua hàng hóa, tình trạng này làm tăng nguy cơ xảy ra tai nạn giao thông. Thực tế đã có nhiều vụ va quẹt, tai nạn giao thông tại các khu vực này. Thừa biết việc mua bán tự phát như thế tiềm ẩn nguy cơ mất trật tự an toàn giao thông nhưng nhiều người buôn bán nơi đây vẫn cố tình vi phạm vì mưu sinh.

Vào khoảng 17 giờ hàng ngày, trước cổng Công ty Cổ phần Thực phẩm Sao Ta, thuộc Phường 2 (TP. Sóc Trăng), hàng chục tiểu thương lại họp chợ mua bán để phục vụ nhu cầu mua sắm của công nhân công ty khi tan ca. Lòng, lề đường khu vực này khá rộng rãi nhưng bị chợ tự phát lấn chiếm, người mua hàng hóa thường đậu xe dưới lòng đường gây tình trạng ách tắc giao thông. Dù đã có bảng cấm tụ tập mua bán lấn chiếm lòng lề đường nhưng việc họp chợ nơi đây vẫn diễn ra tấp nập.

Cô Mai đang bày bán hàng hóa trên vỉa hè tại khu vực trước công ty cho biết: “Tôi bày bán hàng rau, củ, quả ở đây đã lâu. Thỉnh thoảng có lực lượng chức năng xuống kiểm tra, tuyên truyền, khi họ xuống thì mình dẹp, vì việc buôn bán không phải đóng tiền thuê mặt bằng, lại có nhiều khách quen nên không thể di chuyển sang chỗ khác được và đành chịu cực mỗi khi cơ quan chức năng đến giải tỏa”.

Mua bán gây mất an toàn giao thông trước cổng Công ty Cổ phần Thực phẩm Sao Ta.

Việc chợ tự phát vẫn còn tồn tại hàng ngày tại các khu vực cấm là do thói quen mua sắm của người dân, nhất là công nhân, lao động. Chị Thạch Khênh, công nhân thủy sản cho biết: “Biết là xe cộ đông nguy hiểm nhưng khu vực này bán nhiều thứ, tôi chỉ cần ghé vào là mua đủ các thứ thiết yếu cho cuộc sống hàng ngày, khỏi cần phải đi nhiều cửa hàng tạp hóa, như thế tôi tiết kiệm thời gian để về làm công việc gia đình, chăm sóc con cái”.

Còn chị Sơn Thị Thu chia sẻ: “Tôi thường xuyên mua sắm ở đây, dù có hơi mất an toàn giao thông nhưng được cái đỡ tốn thời gian, tiện lợi, giá cả lại rẻ hơn rất nhiều so với các tiệm tạp hóa và các sạp ngoài chợ. Tuy nhiên, bản thân tôi vẫn mong muốn các cơ quan chức năng sẽ sắp xếp, bố trí khu vực họp chợ hợp lý để công nhân, người lao động được mua sắm thoải mái, an toàn, không cản trở giao thông”.

Theo đồng chí Trần Văn Giao - Phó Chánh Thanh tra Sở Giao thông Vận tải, thời gian qua, lực lượng thanh tra giao thông đã tích cực phối hợp ngành chức năng và các địa phương tăng cường công tác kiểm tra, xử lý lấn chiếm lòng, lề đường, hành lang an toàn giao thông đường bộ. Riêng trong 6 tháng đầu năm 2019, lực lượng thanh tra giao thông đã phối hợp với các địa phương lập biên bản xử phạt 65 trường hợp mua bán, xây dựng nhà trong hành lang an toàn đường bộ, sắp xếp các hộ mua bán trong hành lang đường Tỉnh 940 (địa phận huyện Mỹ Tú) đến khu vực chợ mới.

Tuy nhiên, việc xử lý còn gặp nhiều khó khăn do ý thức của một số người dân về chấp hành các quy định của pháp luật về đảm bảo trật tự an toàn giao thông còn kém, lực lượng thanh tra giao thông còn mỏng và việc phối hợp với các địa phương đôi lúc chưa chặt chẽ nên dẫn đến tình trạng chợ tự phát thường xuyên tái diễn khi vắng bóng lực lượng chức năng. Để chấn chỉnh chợ tự phát, xử lý các trường hợp mua bán lấn chiếm lòng đường, vỉa hè, lực lượng thanh tra giao thông sẽ tăng cường phối hợp với chính quyền các địa phương tập trung thực hiện Kế hoạch số 99 của UBND tỉnh về việc triển khai lập lại trật tự hành lang an toàn giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh, đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền trong nhân dân về tầm quan trọng của việc đảm bảo an toàn hành lang đường bộ.

Xử lý chợ tự phát, lấn chiếm lòng đường, vỉa hè phải được thực hiện liên tục, thường xuyên nhằm tạo chuyển biến tích cực. Bên cạnh đó, ngoài việc tăng cường lực lượng tuần tra, kiểm soát, các cấp, các ngành cần phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động để thay đổi nhận thức, ý thức của người dân; đồng thời quy hoạch, đầu tư xây dựng thêm các chợ phục vụ nhu cầu của người dân, công nhân. Trong thời gian tới, các cấp, các ngành chức năng có liên quan, nhất là chính quyền các địa phương cần thường xuyên tăng cường các hoạt động tuyên truyền, xử phạt hành chính đối với những trường hợp cố tình vi phạm và sớm quy hoạch, xây dựng, mở rộng chợ đối với những nơi thật sự có nhu cầu mua bán trong nhân dân.

Tấn Phát