Hiện nay, túi nilông nói riêng và các vật dụng bằng nhựa nói chung được sử dụng phổ biến. Điều này cũng đồng nghĩa với việc một số lượng lớn rác thải nhựa sẽ được thải ra môi trường. Với đặc tính bền vững trong môi trường tự nhiên, thời gian phân hủy phải mất hàng trăm năm, các chất thải nhựa đã và đang tác động tiêu cực đến môi trường và sức khỏe con người, trở thành một thách thức lớn đối với cộng đồng và xã hội.

Mỗi tháng, các thành viên của Tổ Phụ nữ “Biến rác thành tiền” đem chất thải nhựa đến cân bán ve chai.

Theo số liệu của Sở Tài nguyên và Môi trường, hiện nay tổng lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng khoảng 650 tấn/ngày. Trong đó, chất thải rắn sinh hoạt đô thị khoảng 400 tấn/ngày, chất thải rắn sinh hoạt phát sinh tại nông thôn trên 250 tấn/ngày. Tuy chất thải nhựa trên địa bàn tỉnh không có số liệu cụ thể, nhưng với tốc độ phát triển kinh tế - xã hội thì chất thải nhựa phát sinh không phải là ít. Theo đồng chí Nguyễn Thụy Kiều Diễm - Phó Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường, thời gian qua, công tác bảo vệ môi trường trong quản lý chất thải rắn trên địa bàn tỉnh đã được các cấp, các ngành quan tâm, triển khai thực hiện. Tỉnh đã thực hiện quy hoạch và đầu tư các khu tập trung xử lý chất thải rắn sinh hoạt nhằm kiểm soát và xử lý các nguồn gây ô nhiễm từ chất thải rắn sinh hoạt. Công tác thu gom, vận chuyển chất thải rắn trong những năm gần đây được cải thiện; mạng lưới thu gom xử lý chất thải ngày càng được mở rộng. Công tác tuyên truyền được triển khai thực hiện tốt bằng nhiều hình thức phong phú và đa dạng, góp phần tích cực vào việc nâng cao nhận thức cộng đồng trong việc bảo vệ môi trường.

Sở Tài nguyên và Môi trường cũng ký kết liên tịch với các đoàn thể để triển khai các hoạt động bảo vệ môi trường. Hàng năm có nhiều hình thức xử lý rác thải được áp dụng, như: phân loại rác tại nguồn, xử lý rác tại hố rác gia đình, biến rác thành tiền… Trong những mô hình này, Tổ Phụ nữ “Biến rác thành tiền” hay Tổ Phụ nữ “Nói không với túi nilông” được các cấp hội phụ nữ triển khai trên địa bàn tỉnh đã góp phần giảm thiểu ô nhiễm từ chất thải nhựa.

Huyện Châu Thành là một trong những địa phương thực hiện mô hình Tổ Phụ nữ “Biến rác thành tiền” được nhiều chị em phụ nữ hưởng ứng tích cực. Theo đồng chí Ngô Thị Mũi - Phó Chủ tịch Hội LHPN huyện Châu Thành, trên địa bàn huyện hiện có 8 tổ phụ nữ “Biến rác thành tiền”, với 155 thành viên tham gia, tập trung ở các xã: An Hiệp, Phú Tân và thị trấn Châu Thành. Với mô hình này, đã góp phần nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường cho các chị em phụ nữ. Hàng tháng, nhân dịp sinh hoạt, các thành viên trong tổ đem các loại chai nhựa đến điểm tập trung để cân bán ve chai. Số tiền thu được sẽ dùng làm quỹ hoạt động, chăm lo quà tết dịp cuối năm cho các chị em.

Nếu trước đây, nhiều chị em phụ nữ còn vứt bỏ các chai nhựa bừa bãi thì với việc tham gia vào tổ, được chia sẻ kiến thức về bảo vệ môi trường, các chị đã nâng cao nhận thức hơn trong công tác bảo vệ môi trường. Chị Thạch Thị Thuyền ở ấp Trà Quýt, thị trấn Châu Thành chia sẻ: “Từ khi tham gia Tổ Phụ nữ biến rác thành tiền, tôi thu gom rác tại gia đình, như: chai nước ngọt, hộp nhựa đã qua sử dụng để mỗi tháng đem đến điểm sinh hoạt của chị em trong tổ và cân bán ve chai; vừa góp kinh phí cho tổ hoạt động, vừa góp phần làm môi trường xung quanh sạch sẽ, các loại côn trùng như: muỗi, gián cũng giảm nhiều hơn”.

Mặc dù các ngành, các cấp đã quan tâm trong quản lý chất thải rắn nhưng hiện nay vẫn còn nhiều thách thức, tỷ lệ thu gom chất thải rắn sinh hoạt tại khu vực các đô thị đạt từ 75 - 80%, còn tại khu vực nông thôn đạt khoảng 49%. Công tác phân loại chất thải tại nguồn chưa được quan tâm thực hiện, do đó việc phân loại chất thải nhựa cũng còn hạn chế, chủ yếu người dân và nhân viên thu gom tự phân loại để bán phế liệu; lượng chất thải nhựa còn lại vẫn còn lẫn trong chất thải sinh hoạt. Có nhiều nơi, chất thải nhựa, nilông và rác thải sinh hoạt ứ đọng gây ô nhiễm môi trường tại các cống thoát nước sông, kênh, rạch… 

Để quản lý tốt chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn tỉnh, đồng chí Nguyễn Thụy Kiều Diễm cho biết, tháng 5-2018, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 491/QĐ-TTg phê duyệt điều chỉnh “Chiến lược quốc gia về quản lý tổng hợp chất thải rắn đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2050”. Trên cơ sở này, UBND tỉnh đã chỉ đạo các sở, ban ngành tùy theo chức năng nhiệm vụ mà triển khai quyết định của Thủ tướng. Riêng đối với Chi cục Bảo vệ môi trường sẽ tham mưu cho Sở Tài nguyên và Môi trường tổ chức thực hiện việc phân loại rác thải tại nguồn tùy theo thực tế của địa phương; sẽ tiến hành tổ chức thanh tra, kiểm tra và xử lý các vi phạm trong xử lý chất thải rắn theo quy định; đồng thời ngành cũng sẽ phối hợp với Sở Tài chính tham mưu UBND tỉnh để phân bổ kinh phí sự nghiệp môi trường hàng năm để quản lý, xử lý rác thải theo quy định và cải tạo, phục hồi môi trường tại các bãi rác gây ô nhiễm môi trường. Tổ chức tuyên truyền, tập huấn nâng cao năng lực nhận thức của các tổ chức, cá nhân trong việc quản lý tổng hợp chất thải rắn cũng như công tác bảo vệ môi trường trên địa bàn tỉnh.

Bên cạnh những biện pháp trên, điều quan trọng nhất là sự vào cuộc của người dân trong việc hạn chế sử dụng túi nilông. Những sản phẩm nhựa nói chung cần có biện pháp thu gom đúng quy định hoặc ưu tiên sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường. Với việc thay đổi nhỏ trong sinh hoạt hàng ngày sẽ góp phần bảo vệ môi trường sống cho thế hệ mai sau.

Thiện Hải