KHCN là một trong những nhân tố góp phần vào phát triển kinh tế - xã hội, nhất là trong cải tiến các thiết bị dùng phục vụ trong công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp… Theo như phân tích của đồng chí Nguyễn Văn Thể - Bí thư Tỉnh ủy, nếu không phát triển KHCN thì đất nước ta không thể trở thành nước giàu, mạnh, vì tất cả các nước có nền kinh tế phát triển, thịnh vượng đều đi lên bằng KHCN. Chính vì vậy, ngành KHCN tỉnh nhà cần phải có những đề tài, dự án nghiên cứu mang tầm chiến lược, lâu dài dựa vào điều kiện thực tế địa phương nhằm ứng dụng được trong thực tiễn đời sống, sản xuất của người dân tại các địa phương.

PGS.TS Hà Thanh Toàn - Hiệu trưởng Trường Đại học Cần Thơ cho rằng: “Muốn KHCN phát triển hơn nữa cần kết nối với các viện, trường”.

Từ những định hướng trên, theo Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Vũ Thị Hiếu Đông, nhiệm vụ trọng tâm trong quy hoạch nghiên cứu ứng dụng KHCN của tỉnh sẽ chú trọng đến nhiều ngành nghề khác nhau, bao gồm các nhóm ngành, như: nông, lâm, thủy sản, công nghiệp, xây dựng, giao thông, cấp thoát nước, thương mại dịch vụ, công nghệ thông tin, lĩnh vực cơ khí, chế tạo máy, vật liệu mới, năng lượng tái tạo… Qua đó, ngành KHCN sẽ lựa chọn các đề tài, dự án thuộc lĩnh vực nêu trên để nghiên cứu ứng dụng vào thực tiễn sản xuất; đồng thời sẽ tiếp tục đổi mới và đồng bộ về tổ chức, cơ chế quản lý, cơ chế hoạt động, phương thức đầu tư, cơ chế tài chính và chính sách đãi ngộ nhằm thu hút nguồn nhân lực.

Tiến sĩ Trần Tấn Phương - Giám đốc Trung tâm Giống cây trồng nhận định: “KHCN có đóng góp nhiều trong lĩnh vực nông nghiệp và đã đem lại nhiều thành công nhất định, phát triển theo một chiều hướng tích cực. Nhiều mô hình áp dụng KHCN đạt hiệu quả cao, như: trồng rau an toàn, lúa thơm, chăn nuôi áp dụng đệm lót sinh học. Tuy nhiên, ngoài thành quả trên thì lĩnh vực KHCN còn một số hạn chế về cơ sở hạ tầng đáp ứng nhu cầu phát triển nông nghiệp theo hướng công nghệ cao, kinh phí dành cho các nghiên cứu khoa học còn hạn chế, kể cả dành cho việc đào tạo đội ngũ cán bộ làm công tác khoa học”.

Với thực tế trên, theo tiến sĩ Trần Tấn Phương, để áp dụng KHCN thành công, đơn vị phải tự đào tạo cán bộ bằng cách gởi đi học tập tại các nước tiên tiến về ngành học cụ thể nhằm áp dụng nghiên cứu được ngay vào thực tiễn sản xuất. Hiện tại, đơn vị mong muốn được hỗ trợ xây dựng Trung tâm giống, có trang thiết bị hiện đại đáp ứng nhu cầu nghiên cứu lai tạo, phân tích các loại giống cây trồng, vật nuôi và đặc biệt là cây lúa. Qua đó, tiến sĩ Phương cho rằng: “Muốn nông nghiệp đột phá hơn, trước tiên cần tập trung vào nông nghiệp công nghệ cao và triển khai ngay ý tưởng chiến lược về nghiên cứu cách đối phó thiên địch gây hại trên cây trồng”.

Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Phạm Thanh Sơn cho rằng, việc quy hoạch KHCN của tỉnh rất cần thiết và để quy hoạch đạt kết quả đến năm 2025 thì cần có lực lượng khoa học đủ tiềm lực thực hiện nhiệm vụ. Qua đó, cần đào tạo nâng cao trình độ đội ngũ các cán bộ làm công tác khoa học; song song đó là hệ thống cơ sở vật chất đủ đáp ứng nhu cầu nghiên cứu. Riêng lĩnh vực nông nghiệp, cần xây dựng mặt hàng chủ lực gắn lợi thế từng địa phương và phải phân tích tình hình thủy văn có bảng đồ theo dõi đất, nước nhằm đánh giá từng vùng đất quy hoạch từng cây, con phù hợp. Qua đó, đồng chí Phạm Thanh Sơn đề xuất tỉnh thành lập Trung tâm nghiên cứu phát triển công nghệ cao tương tự TP. Hồ Chí Minh, trong đó có các phòng thí nghiệm thuộc tất cả lĩnh vực đảm trách nhiệm vụ phân tích, thống kê, đánh giá sản phẩm.

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lương Minh Quyết thì nhìn nhận: “Việc nghiên cứu ứng dụng KHCN ở Sóc Trăng đã hình thành hơn 20 năm qua. Hàng năm đơn vị đều thực hiện các dự án, đề tài khoa học khá thành công như đã tạo ra các dòng sản phẩm lúa mang thương hiệu ST có tiếng vang xa trong và ngoài nước. Tuy nhiên, các đề tài, dự án áp dụng thực tế vào địa phương và xã hội hóa đầu tư còn yếu. Vì vậy, muốn phát triển KHCN cao thì phải xác định được đầu vào, đầu ra cho sản phẩm chứ không nên phát triển một cách ồ ạt”.

PGS. TS Hà Thanh Toàn - Hiệu trưởng Trường Đại học Cần Thơ hiến kế: “Trước tiên cần huấn luyện con người trong thực hiện nhiệm vụ khoa học; xây dựng mối liên kết với các viện, trường để xây dựng thị trường KHCN cho tỉnh. Bên cạnh đó, xây dựng mô hình gắn kết với du lịch và phải tạo nét riêng đặc thù của địa phương, xây dựng sản phẩm chủ lực của tỉnh dựa trên dự án, đề tài gắn kết mô hình nông nghiệp công nghệ cao với du lịch”. Ông Hà Thanh Toàn nhấn mạnh: “Trong quá trình hội nhập quốc tế có những điều ngoài tầm, để nắm bắt kịp xu hướng, Trường Đại học Cần Thơ sẵn sàng hỗ trợ Sóc Trăng đào tạo nguồn nhân lực trình độ chuyên môn vững chắc kế thừa và phát huy nghiên cứu các thành tựu KHCN giai đoạn tới”.

Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Văn Thể định hướng: “Thời gian tới, ngành KHCN cùng các đơn vị có liên quan sớm nghiên cứu phát triển lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao đối với một số loại cây trồng cho hiệu quả kinh tế cao, như: cam, bưởi và quy hoạch vùng trồng loại cây có múi phù hợp từng vùng đất và nghiên cứu giảm bớt hạt trong các loại cây có múi nhằm tăng giá trị kinh tế khi đưa ra thị trường. Đồng thời phải nghiên cứu các giống cây trồng mới bằng cách cấy, ghép các loại cây tương thích họ với nhau để ứng phó biến đổi khí hậu, giúp người dân yên tâm sản xuất...”.

Thúy Liễu