Theo PGS - TS Lê Anh Tuấn - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu về BĐKH (Đại học Cần Thơ), BĐKH là hiện tượng thay đổi “xu thế chung của thời tiết” do các hoạt động trực tiếp hoặc gián tiếp của con người ngoài sự thay đổi khí hậu của tự nhiên. BĐKH được chứng minh qua sự khác biệt giữa các giá trị trung bình nhiều năm của các tham số thống kê khí hậu. Nguyên nhân gây ra BĐKH có những yếu tố khách quan từ biến đổi của tự nhiên và yếu tố chủ quan do tác động của con người, trong đó, sự phát thải khí nhà kính CO2 được xem là “thủ phạm” chính và có liên quan nhất đến sự nóng lên toàn cầu và nước biển dâng.

Mặn xâm nhập sâu vào nội đồng sẽ gây thiệt hại lúa.

Những năm gần đây, hiện tượng BĐKH diễn ra ngày càng rõ rệt, thời tiết ngày càng trở nên khắc nghiệt, sự biến đổi khí hậu toàn cầu làm cho các hiện tượng thời tiết biến chuyển theo chiều hướng cực đoan, khắc nghiệt hơn trước. Khắp các châu lục trên thế giới đang phải đối mặt, chống chọi với các hiện tượng: lũ lụt, khô hạn, nắng nóng, bão tuyết… Mực nước biển tăng cao và đang dần ấm lên, sự nóng lên của toàn cầu không chỉ ảnh hưởng tới bề mặt của biển mà còn ảnh hưởng tới những khu vực sâu hơn dưới mặt biển. Nhiệt độ gia tăng làm nước giãn nở, đồng thời làm tan chảy các sông băng, núi băng và băng lục địa khiến lượng nước bổ sung vào đại dương tăng lên.

PGS - TS Lê Anh Tuấn cho rằng, diễn biến của BĐKH có nguy cơ gia tăng và chưa có dấu hiệu dừng lại. Cụ thể là nhiệt độ của khu vực đồng bằng sông Cửu Long ngày càng tăng lên, sự bất thường của mùa mưa thể hiện rất rõ là lượng mưa đầu mùa có khuynh hướng giảm dần. Song song đó, có nhiều ghi nhận cho thấy mực nước biển dâng, mặn xâm nhập sâu vào nội địa và những bất thường của thời tiết trở nên phổ biến hơn.

Với những diễn biến cực đoan trên, BĐKH được xem là một vấn đề môi trường nghiêm trọng có nguy cơ gây ra sự thay đổi lớn cho sự sống, bao gồm tất cả mọi người và mọi vật. Chính vì thế, ai cũng cần phải biết những tác động có thể xảy ra của BĐKH và vai trò của mình trong việc ngăn chặn và làm giảm BĐKH.

Tuy nhiên, ý thức về khả năng ứng phó với BĐKH của người dân chưa cao. Theo ghi nhận của Sở Tài nguyên và Môi trường, để thích ứng với những thay đổi của thời tiết và BĐKH, trong thời gian qua, người dân và chính quyền địa phương đã có những điều chỉnh trong đời sống, sinh hoạt và sản xuất. Nhiều biện pháp thích ứng được áp dụng là những gì người dân rút ra từ chính kinh nghiệm của mình nên những biện pháp này thường mang tính bị động, chưa phát huy được hiệu quả trong công tác ứng phó với BĐKH. Do đó, việc nâng cao nhận thức cộng đồng về BĐKH là một vấn đề cần được ưu tiên.

Hiện nay, Sở Tài nguyên và Môi trường đang thực hiện Dự án “Tổ chức các hoạt động truyền thông, nâng cao nhận thức về biến đổi khí hậu cho bộ máy quản lý các cấp và cộng đồng dân cư trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng”. Mục tiêu của dự án nhằm nâng cao nhận thức về BĐKH cho cộng đồng dân cư và chính quyền các cấp trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng, người dân được trang bị kiến thức hiểu biết về BĐKH để từ đó dần dần tích lũy kinh nghiệm trong việc phòng ngừa, thích ứng, chủ động và tích cực tham gia có hiệu quả vào công tác ứng phó với BĐKH, góp phần cho sự phát triển bền vững của địa phương nói riêng, khu vực và cả nước nói chung.

BĐKH là một trong những thách thức lớn nhất đối với nhân loại. Hậu quả của BĐKH đối với Việt Nam nói chung và tỉnh Sóc Trăng nói riêng là rất nghiêm trọng và là một nguy cơ hiện hữu thách thức không nhỏ đối với mục tiêu xóa đói giảm nghèo, sự phát triển bền vững của đất nước và địa phương.

Thiện Hải