Thực trạng…

Qua khảo sát hiện trạng tại các vùng nuôi tôm tại địa bàn lưới điện do đơn vị quản lý, có nhiều trường hợp đường dây điện kéo từ bình hạ thế hoặc từ đồng hồ điện trong nhà đến các ao nuôi tôm rất dài nhưng người dân không sử dụng các cột ximăng, cột gỗ chắc chắn để làm trụ đỡ mà chỉ sử dụng những cây gỗ tạp hoặc treo móc trên cây xanh. Trong khi đó, dây điện được mắc trực tiếp vào trụ đỡ mà không có sứ cách điện, nhiều nơi dây điện được treo lòng thòng trên đầu người, thậm chí còn rải dây điện trên mặt đất theo bờ ao tôm.

Bên cạnh đó, nhiều hộ gia đình chỉ sử dụng điện bằng một dây (dây nóng), còn dây nguội được dẫn xuống đất để tiết kiệm chi phí dây điện. Dây điện không được kiểm tra, thay thế định kỳ mà để bong tróc, có nơi chỉ còn lõi dây đồng. Mối nối giữa các dây điện không được quấn băng keo cách điện cẩn thận, rất nguy hiểm khi vô tình chạm phải. Ngoài ra, đa số các hộ nuôi tôm khi lắp đặt mô-tơ điện không sử dụng dây nối đất an toàn để giảm nguy hiểm khi có sự cố chạm vỏ xảy ra. Sử dụng mô-tơ kém chất lượng, không đúng tiêu chuẩn; mô-tơ điện trong quá trình sử dụng không được bảo quản tốt, che chắn không kỹ, vị trí đặt ở nơi ẩm thấp rất dễ dẫn đến hư hỏng, chạm chập, rò điện. Hơn nữa, việc lắp đặt cầu dao ngắt điện ở nơi quá xa, khiến cho việc xử lý khi có tai nạn xảy ra sẽ không kịp thời.

Đường dây điện kéo từ đồng hồ điện trong nhà đến các ao nuôi tôm không đảm bảo an toàn.

Lưới điện ở các vùng nông thôn, nhất là các khu vực sử dụng điện vào mục đích nuôi tôm, cá, trồng thanh long, trồng rẫy… phần lớn người dân không tuân thủ thiết kế đúng kỹ thuật do muốn giảm chi phí đầu tư nên đã dùng vật tư, thiết bị điện kém chất lượng, không thường xuyên kiểm tra, thay thế đối với đường dây, thiết bị sử dụng lâu năm, đường dây được kéo trên các cột tre, cây bạch đàn hoặc câu móc tạm bợ… nên rất dễ xảy ra tai nạn điện cho người dân nhất là vào mùa mưa lũ. Theo số liệu thống kê, tai nạn điện làm chết người tại các tỉnh: Sóc Trăng, Bạc Liêu và Cà Mau phần lớn là do sử dụng điện không an toàn trong khu vực nuôi tôm; riêng tại Sóc Trăng, trong 7 tháng đầu năm 2017 có 18 vụ tai nạn điện, trong đó có tới 12 vụ tai nạn điện xảy ra trong khu vực nuôi tôm trên địa bàn các huyện, thị xã.

… và các giải pháp sử dụng điện an toàn

Để đảm bảo hệ thống điện được an toàn, các hộ nuôi tôm nên đến các đơn vị điện lực gần nhất để được tư vấn về kỹ thuật trước khi lắp đặt hệ thống điện. Việc phòng tránh tai nạn điện, sử dụng điện được an toàn trong nuôi tôm cần tuân thủ một số quy định sau:

Đường dây sau công tơ có dây dẫn điện phải dùng dây bọc cách điện hoặc cáp bọc cách điện; tiết diện dây phải phù hợp với công suất sử dụng nhưng tối thiểu không nhỏ hơn 2.5mm²; đối với đường dây dài trên 50m thì tiết diện dây phải phù hợp với công suất sử dụng nhưng không được nhỏ hơn 4mm² đối với dây nhiều sợi, không nhỏ hơn 7mm² đối với dây một sợi; phải kéo đủ 2 dây (dây nóng và dây nguội) có cùng tiết diện để bảo đảm dòng điện cung cấp cho phụ tải, bởi nếu chỉ kéo một dây thì sẽ gây tổn thất điện năng, chất lượng điện không đảm bảo, dễ làm hư hỏng thiết bị điện và gây mất an toàn cho người sử dụng; nên sử dụng các loại dây dẫn do nhà sản xuất có uy tín trên thị trường; không để hoặc kéo dây dẫn điện chạy ngầm trong ao tôm với bất cứ lý do gì, nếu sử dụng dây dẫn điện ngầm trong các ao tôm phải sử dụng cáp chuyên dùng phù hợp (dây cáp ngầm).

Trong việc nối dây dẫn thì phải dùng kẹp hoặc ống nối, kỹ thuật nối dây phải phù hợp với yêu cầu của từng loại dây (nối thẳng, nối rẽ…), nếu dây dẫn là dây một sợi được nối bằng cách vặn xoắn sau đó dùng băng keo cách điện bọc kín mối nối. Mối nối giữa 2 dây dẫn được làm bằng kim loại khác nhau (ví dụ: đồng và nhôm) hoặc có tiết diện dây khác nhau phải dùng kẹp nối dây chuyên dùng phù hợp. Các mối nối này không được chịu lực kéo cơ học, Không được nối dây dẫn ở chỗ võng nhất của khoảng cột (sẽ tích tụ nước tại mối nối). Khi nối dây dẫn điện phải nối so le và quấn kín băng cách điện. Đối với cột có thể dùng cột thép, cột bêtông cốt thép, cột gỗ, cột tre già.

Đường dây sau công-tơ cho phép sử dụng cột gỗ, cột tre già nhưng phải xử lý chống mối, mục. Cột phải bố trí dựng chắc chắn, tránh khu vực bị xói lở, không gây cản trở cho người, phương tiện giao thông. Đường dây phải mắc trên sứ cách điện, qua các cột điện bằng bêtông hoặc cột gỗ có chiều cao sao cho độ võng thấp nhất của dây dẫn lắp trên các cột đến mặt đất khuyến cáo từ 2,5m trở lên (tránh người đi dưới đường dây có thể chạm vào).

Trong việc lắp đặt đường dây thì dây dẫn điện từ cột về nhà, lán trại qua một aptomat tổng. Sau đó, tùy theo yêu cầu của từng ao tôm mà phân ra các aptomat nhánh. Tùy vào phụ tải mỗi thiết bị và máy móc cụ thể mà ta chọn dây thích hợp. Tất cả các cầu dao, aptomat, cầu chì, công tắc, ổ cắm sau khi lắp đều phải để nơi khô ráo, trong nhà, chòi hoặc trong hộp nhựa tránh mưa gió. Các thiết bị đóng cắt (cầu dao, aptomat) phải bố trí hợp lý để thuận tiện cho thao tác, cô lập. Nghiêm cấm kéo điện, dùng điện bằng cách lấy điện một pha, còn dây nguội đấu xuống giếng, ao hồ, vào ống nước… Khi lắp đèn chiếu sáng trong các ao tôm phải sử dụng máng che bảo vệ tránh nước mưa.

Cũng theo khuyến cáo của ngành điện, đối với chế độ kiểm tra, bảo trì thì các chủ ao tôm, chủ sở hữu đường dây sau điện kế có trách nhiệm tự kiểm tra lưới điện do mình quản lý. Chế độ kiểm tra định kỳ phải thực hiện 1 tháng/lần. Ngoài ra, phải thực hiện kiểm tra ngay sau mỗi đợt thiên tai, sự cố đường dây (cháy, chạm chập…). Kịp thời thay thế, sửa chữa thiết bị, đường dây nếu thấy có hiện tượng bất thường để tránh những tai nạn đáng tiếc xảy ra.

Q. Bình