Những khó khăn tiềm ẩn của kinh tế tập thể…

Theo thống kê, hiện toàn tỉnh có 115 HTX, 2.609 THT, 501 trang trại và 1 Liên hiệp HTX Artemia, thu hút gần 35.000 thành viên. Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư Lê Hồng Muôn cho biết: “Lĩnh vực kinh tế tập thể còn nhiều vấn đề gặp khó. Về mặt khách quan, đối với chính sách phát triển HTX có nhiều bất cập, khó đi vào cuộc sống và chưa được cụ thể hóa đồng bộ để khuyến khích và tạo thuận lợi cho hoạt động, nhất là chính sách hỗ trợ tín dụng cho HTX. Về mặt chủ quan thì trình độ của ban quản lý HTX thấp, chưa đủ sức điều hành, quản lý HTX; phần lớn thành viên quản lý có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ hạn chế. Đây là một trong những nguyên nhân chủ yếu làm cho hiệu quả hoạt động của HTX chưa có nhiều chuyển biến, dẫn đến doanh thu, lợi nhuận thấp; các hoạt động thiếu sự liên kết chặt chẽ về mặt kinh tế - xã hội và tổ chức trong tiêu thụ sản phẩm; các HTX chưa tích cực huy động nguồn lực nội tại để phát triển, chậm thích ứng với cơ chế thị trường; chưa minh bạch về tài chính và hoạt động nên chưa tạo được niềm tin đối với các tổ chức tín dụng”.

Liên kết trong sản xuất nông nghiệp bằng hình thức vào HTX sẽ giúp đời sống người dân ổn định hơn.

Thông tin về những khó khăn trong phát triển kinh tế tập thể, Trưởng Phòng Kinh tế TX. Vĩnh Châu Lê Minh Trường cho biết: “Vấn đề gặp khó lớn nhất của loại hình kinh tế tập thể của địa phương ở khâu lựa chọn nhân sự quản lý, khả năng điều hành, do trình độ học vấn của đại bộ phận thành viên thấp. Một việc nan giải đối với kinh tế tập thể là nguồn vốn sản xuất, kinh doanh thấp và tiềm lực sản xuất chưa đủ mạnh nên chưa thu hút các nhà đầu tư, số tiền góp của thành viên hạn chế, chậm nhân rộng mô hình làm ăn hiệu quả...”.

Phó Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Mỹ Tú Võ Minh Quân chia sẻ: “Ảnh hưởng lớn đến sự phát triển kinh tế tập thể tại địa phương là vấn đề tiếp cận các nguồn vốn tín dụng, quỹ phát triển HTX. Giá cả thị trường biến động lớn dẫn đến nhiều trang trại chăn nuôi gia súc ngưng hoạt động. Mặc dù các HTX, trang trại có chính sách hỗ trợ nhưng tất cả đều không thể tiếp cận nguồn vốn do ràng buộc của các ngân hàng”.

Với vai trò dẫn dắt kinh tế tập thể, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Đinh Quốc Bổn nêu thẳng các vấn đề mà kinh tế tập thể tồn tại. Cụ thể, THT hoạt động chủ yếu theo hình thức hộ gia đình, chỉ hoạt động tập trung khi cần sự hỗ trợ lẫn nhau và cán bộ được giao quản lý THT trình độ quản lý và năng lực điều hành còn yếu, thiếu chuyên môn nghiệp vụ, quản lý và hoạt động chỉ theo kinh nghiệm, chủ quan. Riêng HTX, nhất là HTX nông nghiệp còn nhiều hạn chế về cơ sở vật chất, hầu hết không có trụ sở làm việc. Một số HTX thành lập theo chỉ tiêu hoặc để đón “dự án” nên khi thành lập xong không hoạt động được do thiếu cán bộ có trình độ quản lý, thiếu vốn sản xuất, kinh doanh và nhiều HTX không thu được vốn góp theo điều lệ. Đồng thời, việc tiếp thu và ứng dụng khoa học kỹ thuật còn chậm, công tác quản lý của cán bộ HTX thiếu gắn bó, không yên tâm làm việc lâu dài.

… và giải pháp tháo gỡ khó khăn

Cũng theo đồng chí Đinh Quốc Bổn, thời gian qua, việc chuyển đổi HTX theo Luật HTX năm 2012 vẫn còn một số mô hình chưa mở rộng do sức cạnh tranh thấp, như: mô hình HTX thương mại, dịch vụ và một số HTX còn thiếu nhạy bén trong phương thức hoạt động nhằm phù hợp với điều kiện mới, các hoạt động liên doanh liên kết trong sản xuất, kinh doanh giữa các HTX với nhau còn ít, nội dung nghèo nàn; một số dự án được tài trợ cho HTX chưa phát huy hiệu quả.

Để tháo gỡ những khó khăn trước mắt, đồng chí Lê Hồng Muôn đưa ra một số giải pháp trọng tâm là các chính sách khuyến khích phát triển HTX khi ban hành cần phải đồng bộ, kịp thời và kèm theo nguồn lực thực hiện; chọn HTX điển hình có tiềm năng phát triển bền vững, phối hợp lồng ghép các nguồn vốn để tập trung nguồn lực thực hiện thường xuyên, liên tục hỗ trợ HTX; hoạt động của HTX phải gắn với nhu cầu, lợi ích của các thành viên nhằm tạo thành động lực chính, tạo sức hút cho người lao động tham gia. Đồng thời, cần phải tăng cường hỗ trợ hoạt động xúc tiến thương mại, tìm kiếm thị trường, liên kết doanh nghiệp giới thiệu và tiêu thụ sản phẩm, quảng bá thương hiệu, đăng ký bảo hộ thương hiệu, nhãn hiệu hàng hóa; tập trung phát triển HTX có tiềm năng và định hướng phát triển tốt. Bên cạnh đó, Ban Chỉ đạo kinh tế tập thể tỉnh cần phối hợp các ngành chức năng hỗ trợ các địa phương giải thể những HTX đã ngưng hoạt động theo Luật HTX.

Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Đinh Quốc Bổn đề xuất cấp ủy đảng, các ban ngành, đoàn thể, chính quyền các cấp cùng ngành chuyên môn thường xuyên phối hợp triển khai các hoạt động về HTX. Riêng đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý kinh tế tập thể phải được đào tạo, bồi dưỡng trình độ nghiệp vụ và cần tạo điều kiện đưa HTX tham dự hội thảo, học tập mô hình HTX hoạt động hiệu quả trong và ngoài tỉnh. Nên bố trí cán bộ chuyên trách kinh tế tập thể ở một số sở, ngành liên quan kể cả tại các huyện, thị xã, thành phố và ở các xã, phường, thị trấn… Hàng năm, Trung ương và địa phương dành nguồn kinh phí thỏa đáng hỗ trợ cho khu vực kinh tế tập thể.

Để vực dậy kinh tế tập thể, Phó Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Phạm Chí Nguyện chia sẻ: “Đơn vị sẽ tăng cường công tác tuyên truyền, vận động nông dân tham gia vào THT, HTX và xây dựng phong trào thi đua lao động sản xuất, tổ chức các hội thi, như: nông dân sản xuất giỏi, nông dân đua tài nhằm tạo niềm vui trong lao động sản xuất của người dân khi tham gia loại hình kinh tế tập thể”.

Thúy Liễu