Đại biểu Quốc hội nhấn mạnh điều này khi thảo luận về báo cáo công tác phòng chống tham nhũng năm 2017 vừa được trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khoá XIV.

Khó khăn trong nhận diện tài sản tham nhũng

Phát biểu tại phiên làm việc chiều ngày 6-11, đại biểu Mai Thị Phương Hoa - Ủy viên thường trực Ủy ban Tư pháp của Quốc hội nhấn mạnh, số tài sản tham nhũng không hề nhỏ, tổng kết 10 năm thi hành luật cho thấy thiệt hại hơn 59.700 tỉ đồng và 400ha đất nhưng thu hồi rất thấp, chỉ 7,82% tiền và tài sản, 54,7% về đất. Những năm gần đây thu hồi có tăng nhưng chưa đạt yêu cầu.

Đại biểu Quốc hội Mai Thị Phương Hoa.

Phân tích nguyên nhân, đại biểu Mai Thị Phương Hoa cho rằng, đa số đối tượng phạm tội tham nhũng có chức vụ, trình độ nên việc phạm tội có sự chuẩn bị và thủ đoạn tinh vi, che giấu tài sản kỹ lưỡng, chuyển đổi, tẩu tán hoặc hợp thức hóa tài sản, có trường hợp tiêu xài hoang phí nên khi bị phát hiện không có khả năng khắc phục hậu quả.

Bên cạnh đó, cơ quan tố tụng chưa thực sự quyết liệt, chưa kịp thời áp dụng các biện pháp ngăn chặn để tránh tẩu tán tài sản tham nhũng.

Cũng theo nữ đại biểu, việc kê khai tài sản lâu nay chủ yếu dựa vào ý thức tự giác mà chưa có quy định chặt chẽ trường hợp xác minh tài sản và công khai rộng rãi kê khai, chưa có biện pháp kiểm soát thu nhập của người dân nói chung và người có quyền hạn, tình trạng dùng tiền mặt còn phổ biến... khiến cho việc nhận diện tài sản tham nhũng khó khăn.

Từ thực trạng trên, đại biểu Mai Thị Phương Hoa kiến nghị cần hoàn thiện pháp luật theo hướng mở rộng hợp lý đối tượng kê khai tài sản, công khai thực chất hơn, quy định xác minh tài sản một cách chủ động hơn. Qua tố tụng khi xác định tài sản do tham nhũng mà có thì cương quyết áp dụng biện pháp thu hồi cũng như kịp thời kê biên, phong tỏa tài sản nhằm phục vụ thi hành án sau này.

“Thu hồi tài sản tham nhũng là thước đo hiệu quả của phòng chống tham nhũng, nên cần quyết tâm, chủ động hơn nữa thì mới khắc phục được hậu quả nguy hiểm của xã hội, trả lại nguồn lực cho đất nước” – đại biểu Mai Thị Phương Hoa nhấn mạnh.

Báo cáo về thu hồi tài sản còn nhạt nhòa

Đại biểu Nguyễn Văn Hiển (đoàn Lâm Đồng) cũng cho rằng thu hồi tài sản là vấn đề trọng tâm trong chủ trương, mục tiêu chính trong đấu tranh phòng chống tội phạm, là chính sách hình sự quan trọng được thể hiện rõ nét trong bộ luật hình sự.

Tuy nhiên, báo cáo của Chính phủ gần như không phản ánh vấn đề này, hoặc chỉ có một dòng nhạt nhòa “thu hồi có tích cực nhưng tỷ lệ còn thấp”. Báo cáo cũng không đưa ra giải pháp cụ thể nào cho vấn đề này.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn Hiển.

Vị đại biểu tỉnh Lâm Đồng dẫn báo cáo của Chính phủ đưa ra số liệu án tham nhũng gây thiệt hại hơn 1.000 tỉ đồng và 77.000m³ đất, thu hồi chỉ được hơn 300 tỉ đồng và 3.700m³ đất. Như vậy, tỷ lệ thu hồi về tiền đạt 22%, đất là 4,8%.

Tổng Cục Thi hành án thụ lý 415 vụ việc thuộc nhóm tội phạm tham nhũng, tương đương số tiền phải thu là hơn 6.000 tỉ, nhưng mới thu hồi hơn 1.150 tỉ (khoảng 19%).

Báo cáo về công tác thi hành án của Chính phủ đưa ra số liệu tổng số tiền phải thi hành án của người bị phạt tù tại các trại giam là gần 32.000 tỉ nhưng mới chỉ thi hành được khoảng 2.700 tỉ đồng (8,75%).

Đại biểu Nguyễn Văn Hiển cho biết, theo dõi một số vụ án lớn thì số tiền thu về cho ngân sách quốc gia còn thất vọng hơn nhiều. Như vụ cố ý làm trái các quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng tại Tập đoàn Vinashin, theo quyết định thi hành án thì hai bị cáo Phạm Thanh Bình và Trần Văn Liêm phải bồi thường thiệt hại cho Công ty Vinashin là 989,2 tỉ đồng và tiền lãi chậm trả thi hành án. Tuy nhiên, đến tháng 7-2017 vẫn chưa thi hành được khoản nào.

Trong vụ Vinalines, Dương Chí Dũng phải bồi thường cho Công ty Hàng hải Việt Nam số tiền 110 tỉ đồng và lãi trả chậm. Nhưng đến nay, theo báo chí phản ánh là mới thi hành được hơn 21 tỉ đồng.

“Với những số liệu nêu trên cho thấy việc thu hồi tài sản là quá nhỏ so với thiệt hại lớn mà tội phạm tham nhũng gây ra cho ngân khố quốc gia. Theo tôi các cơ quan cần coi thu hồi tài sản là chính sách quan trọng ưu tiên hàng đầu trong điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án” – vị đại biểu đoàn Lâm Đồng nêu quan điểm và và đề nghị chính sách này phải được phản ánh đầy đủ trong đánh giá thực trạng và trong giải pháp, là mục độc lập trong các báo cáo liên quan.

Ngọc Thành/VOV.VN