Theo phản ánh của người dân, cơ sở tái chế cao su phế thải này đưa vào hoạt động đã hơn một năm nay. Từ khi lò hoạt động, nơi đây bao trùm một không khí ngột ngạt, khét lẹt, mùi hôi bốc lên nồng nặc, nước có màu đen thải ra kênh thủy lợi nội đồng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống sinh hoạt, sản xuất của nhiều hộ dân quanh khu vực. Trước đây, cơ sở này hoạt động trên địa bàn TP. Sóc Trăng cũng bị người dân phản ánh bởi vì mùi hôi và nước sử dụng của cơ sở thải ra môi trường xung quanh.

Theo quan sát của phóng viên, cơ sở này nằm phía sau khu dân cư, cách các hộ dân không xa, chung quanh chủ yếu trồng lúa, hoa màu và chăn nuôi bò. Tại thời điểm đó, công nhân của cơ sở đang đưa nguyên liệu vào lò để chuẩn bị đốt. Lò đốt cao su phế thải của cơ sở che chắn sơ sài, sắt thu được từ quá trình tái chế cao su thu gom để gần lò đốt, ống khói lò đốt được xây dựng khá cao. Mặc dù lò đốt chưa hoạt động, nhưng vẫn có mùi hôi rất khó chịu. 

Cơ sở tái chế cao su phế thải Nguyễn Hữu Tài. Ảnh: K.N

Trao đổi với chúng tôi, Phó Chủ tịch UBND xã Thạnh Thới An Nguyễn Thanh Hậu cho biết: “Trước đây, khi nhận được ý kiến của người dân phản ánh cơ sở tái chế cao su phế thải này xuất hiện mùi hôi khi đốt, mở nắp lò, ảnh hưởng đến sức khỏe người dân. Thực tế khi xuống khu vực cơ sở tái chế cao su phế thải nói trên, trong quá trình giám sát vận hành, lò đốt có làm phát sinh mùi hôi hướng dưới gió. Vì vậy, UBND xã làm báo cáo gửi về Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện để nơi đây có hướng xử lý tình trạng này. Thời gian gần đây, người dân lại tiếp tục phản ánh cơ sở tái chế cao su phế thải này tiếp tục gây mùi hôi”.

Qua tìm hiểu được biết, ngày 21-5-2019, Tổ công tác của huyện Trần Đề có mặt tại cơ sở để chứng kiến quá trình nạp nguyên liệu vào lò đốt. Tại thời điểm kiểm tra, ông Phạm Ngọc Luyên (người được ông Nguyễn Hữu Tài - chủ cơ sở ủy quyền để tiếp và làm việc với tổ công tác) cho biết: Nguyên liệu trong lò đốt khoảng 5 tấn, thời gian bắt đầu vận hành lò đốt là 11 giờ 10 phút, mỗi mẻ đốt trong thời gian 10 đến 11 tiếng, nhiệt độ lò đốt đạt đỉnh điểm trong 4 tiếng, nhiệt độ từ 280^oc đến 320^oc và nhiệt độ sẽ giữ trong suốt thời gian còn lại khoảng 7 đến 8 tiếng. Sau khi ngưng đốt, cơ sở vẫn giữ nguyên không mở nắp lò, đợi đến khi nhiệt độ của lò đốt còn 80^oc thì cơ sở sẽ mở nắp lò để thu sắt, thép phế liệu. Thông thường, cơ sở sẽ mở nắp lò để lấy sắt, thép khoảng thời gian từ 4 giờ đến 9 giờ sáng, ống khói lò đốt được thiết kế có chiều cao 12m. Sau đó, tổ công tác tiến hành thu mẫu khí thải tại vị trí ống khói lò đốt để gửi đến Trung tâm Kỹ thuật tiêu chuẩn đo lường chất lượng Cần Thơ thử nghiệm mẫu khí thải nói trên.

Ngày 28-5-2019, Giám đốc Trung tâm Kỹ thuật tiêu chuẩn đo lường chất lượng Cần Thơ có phiếu kết quả thử nghiệm khí thải số 2559/MT/0896/0519. Sau khi so sánh với cột B của quy chuẩn Việt Nam 19:2009/BTNMT, các chỉ tiêu SO₂, NO_x, bụi tổng đều nằm trong giới hạn cho phép. Riêng chỉ tiêu CO theo kết quả phân tích là 1.341mg/Nm³, so với cột B của quy chuẩn Việt Nam thì chỉ tiêu trên vượt 1,11 lần. Đến ngày 26-7-2019, dưới sự giám sát của cán bộ Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện và UBND xã Thạnh Thới An, cơ sở tái chế cao su phế thải vận hành lò đốt để Trung tâm Kỹ thuật đo lường chất lượng Cần Thơ lấy mẫu kiểm tra lại chỉ tiêu khí CO. Theo phiếu kết quả thử nghiệm số 4187/MT/1542/0719, ngày 31-7-2019 của Giám đốc Trung tâm Kỹ thuật đo lường chất lượng Cần Thơ thì chỉ số CO đo lần này là 106mg/Nm³. Như vậy, chỉ số CO nằm trong giới hạn cho phép theo chuẩn quốc gia về khí thải công nghiệp.

Bên cạnh đó, ngày 5-8-2019, UBND huyện Trần Đề có Công văn số 543/UBND-VP xin ý kiến Sở Khoa học và Công nghệ đối với lò đốt của cơ sở tái chế cao su phế thải này. Ngày 6-9-2019, Sở Khoa học và Công nghệ có Văn bản số 563/SKHCN-QLKHCN có ý kiến đối với cơ sở tái chế cao su phế thải. Theo đó, cơ sở tái chế cao su phế thải Nguyễn Hữu Tài sử dụng công nghệ nhiệt phân cao su phế thải thành dầu công nghiệp FO-R làm chất đốt (ngoài ra còn thu được thép phế liệu, than cacbon); đồng thời góp phần xử lý cao su phế thải. Về nguyên lý, nhiệt phân là quá trình phân hủy nhiệt hóa vật liệu hữu cơ ở nhiệt độ cao mà không có sự tham gia của oxy. Hiện nay, nhiều nơi đã áp dụng công nghệ này để nhiệt phân lốp xe cao su phế thải. Do đó, chưa thể xác định đây là công nghệ thuộc danh mục công nghệ cấm chuyển giao. Như vậy, việc hoạt động của cơ sở tái chế cao su phế thải này phát sinh mùi khó chịu, gây ảnh hưởng đến khu vực dân cư cần được xem xét thêm về chất lượng, tình trạng thiết bị sử dụng, kỹ thuật vận hành thiết bị của công nhân, việc sắp xếp, bố trí các công đoạn sản xuất, việc phát huy tác dụng của các thiết bị xử lý môi trường tại cơ sở, việc bảo quản sản phẩm thu được sau tái chế, kể cả chất thải nguy hại khác.

Trao đổi với chúng tôi, Phó trưởng Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Trần Đề Huỳnh Minh Như cho biết, trước đây, khi kiểm tra hoạt động của cơ sở này, cơ sở chưa có biện pháp khắc phục triệt để, hệ thống xử lý khí thải còn để phát tán mùi hôi ra môi trường xung quanh, khí thải chưa xử lý đạt quy chuẩn kỹ thuật khi thải ra môi trường. Từ đó, tổ công tác đã kiến nghị UBND huyện xử lý và đề nghị cơ sở thực hiện khắc phục triệt để hệ thống xử lý khí thải, không để phát tán mùi hôi ra môi trường xung quanh và đảm bảo khí thải đạt quy chuẩn kỹ thuật khi thải ra môi trường. Sau đó, cơ sở tái chế cao su phế thải Nguyễn Hữu Tài khắc phục hệ thống xử lý khí thải theo yêu cầu của cơ quan chức năng. Thời gian gần đây, người dân sinh sống chung quanh cơ sở tái chế cao su phế thải này tiếp tục phản ánh tình trạng mùi hôi, nước thải, ảnh hưởng đến sức khỏe, sản xuất của bà con. Vì thế, Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện đang làm báo cáo gửi UBND huyện và Sở Tài nguyên và Môi trường để có giải pháp xử lý tình trạng nói trên.

K.N