Phóng viên: Bà vui lòng cho biết, vì sao BHXH tỉnh lại thu hồi các chế độ BHXH ngắn hạn đối với một số NLĐ trên địa bàn tỉnh?

Bà Lưu Phương Linh: Thời gian qua, việc giải quyết các chế độ BHXH ngắn hạn như: Ốm đau, thai sản (lao động nam nghỉ việc khi vợ sinh con), dưỡng sức phục hồi sức khỏe… đa số được các đơn vị thực hiện đúng quy định pháp luật. Tuy nhiên, qua công tác thanh tra, kiểm tra tại một số đơn vị, phát hiện khi giải quyết chế độ BHXH ngắn hạn cho NLĐ thì các đơn vị sử dụng lao động lại đồng thanh toán cho NLĐ tới hai khoản. Một là tiền lương từ quỹ lương của đơn vị; hai là thanh toán chế độ BHXH ngắn hạn từ quỹ BHXH (thực chất đây là tiền lương được BHXH trả cho NLĐ thay cho đơn vị sử dụng lao động). Điều này là trái với Bộ luật Lao động hiện hành.

Tại Khoản 2, Điều 186 của Bộ luật Lao động năm 2012 quy định: “Trong thời gian NLĐ nghỉ việc được hưởng chế độ BHXH, thì người sử dụng lao động không phải trả lương cho NLĐ”. Chính việc thực hiện không đúng trên, cơ quan BHXH đã tiến hành rà soát, đối chiếu số liệu tổng hợp với bảng chấm công, bảng chi lương của đơn vị sử dụng lao động và thực hiện thu hồi phần chế độ đã chi trả cho NLĐ từ quỹ BHXH do các đơn vị sử dụng lao động đề nghị nhưng vẫn trả lương đầy đủ cho NLĐ.

Phóng viên: Do đâu, các đơn vị sử dụng lao động lại thực hiện đề nghị các chế độ cho NLĐ không đúng quy định? Việc thu hồi có gây khó khăn gì cho cơ quan BHXH cũng như đơn vị sử dụng lao động, NLĐ, thưa bà?

Bà Lưu Phương Linh: Qua kiểm tra, rà soát, hầu hết các đơn vị, doanh nghiệp thực hiện chấm công khá chặt chẽ, chi lương đảm bảo đúng, đủ ngày giờ công ít, có trường hợp phải thu hồi về chế độ BHXH ngắn hạn. Phần lớn việc thu hồi chế độ BHXH ngắn hạn rơi vào các cơ quan sự nghiệp hành chính nhà nước, nhất là đối với các trường hợp thuộc ngành giáo dục. Nguyên nhân là do đơn vị không nắm vững các quy định; một số đơn vị chi trả lương cho NLĐ từ đầu tháng, sau đó NLĐ xin nghỉ nên có tình trạng NLĐ hưởng đủ lương, đủ ngày công vào những ngày hưởng chế độ.

Năm 2018, số tiền phải thu hồi về Quỹ BHXH hơn 1,5 tỉ đồng; từ đầu năm 2019 đến nay, số phải thu hồi về khoảng 300 triệu đồng. Cơ quan BHXH thực hiện thu hồi trên tổng số tiền mà đơn vị sử dụng lao động đề nghị chi chế độ không đúng quy định. Tuy nhiên, việc thu hồi chắc chắn ít nhiều cũng gây những khó khăn nhất định đối với NLĐ, đơn vị sử dụng lao động. Theo quy định, khi cơ quan BHXH ra quyết định, thông báo thu hồi thì chủ sử dụng lao động phải hoàn trả lại một lần vào quỹ BHXH. Nhưng thực tế có những đơn vị chia ra nhiều đợt để chi trả và phía BHXH phải có văn bản đôn đốc nhiều lần. Lý do, đơn vị chưa thu hồi được tiền của NLĐ.

Phóng viên: Thưa bà, việc thực hiện thu hồi trên có được cơ quan BHXH thông báo rộng rãi cho NLĐ, đơn vị sử dụng lao động nắm rõ?

Bà Lưu Phương Linh: Năm 2018 và năm 2019, BHXH tỉnh Sóc Trăng có ban hành 2 công văn gửi đến các đơn vị sử dụng lao động trên địa bàn tỉnh liên quan đến việc giải quyết các chế độ BHXH ngắn hạn. Đồng thời, gửi công văn đến BHXH các huyện, thị xã, thành phố trong việc tổng hợp, rà soát, đối chiếu với các đơn vị sử dụng lao động trong việc xét các chế độ ngắn hạn cho NLĐ. Qua đó, vừa thực hiện tuyên truyền, nhắc nhở và chấn chỉnh trường hợp đơn vị sử dụng lao động đề nghị cơ quan BHXH chi trả chế độ cho NLĐ nhưng không chấm công nghỉ hưởng chế độ và vẫn trả lương cho NLĐ.

Bên cạnh đó, Phòng Chế độ BHXH cũng thường xuyên phối hợp với bộ phận tuyên truyền của đơn vị để lồng ghép tuyên truyền về các quy định, chế độ, quyền và nghĩa vụ của NLĐ, người tham gia BHXH. Ngoài ra, Cổng thông tin điện tử BHXH tỉnh không những thông tin về các hoạt động, quy định liên quan đến BHXH mà còn có chuyên mục trả lời những thắc mắc của công dân về BHXH.

Phóng viên: BHXH có giải pháp gì để hạn chế được việc chi trả chế độ BHXH ngắn hạn dẫn đến việc thu hồi?

Bà Lưu Phương Linh: Phòng sẽ tiếp tục tham mưu cho Ban Giám đốc BHXH tỉnh Sóc Trăng đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến liên quan đến các quy định, chế độ, quyền và nghĩa vụ của NLĐ, người tham gia BHXH như đã nêu trên. Song song đó, cơ quan BHXH sẽ kiểm soát chặt chẽ đối với các hồ sơ đề nghị hưởng chế độ BHXH ngắn hạn và nhắc nhở các đơn vị sử dụng thực hiện chấm công, chi lương đúng quy định, tránh phát sinh các hồ sơ dẫn đến thu hồi.

Tại Khoản 5, Điều 5 Quyết định số 166/QĐ-BHXH, ngày 31-1-2019 của BHXH Việt Nam có quy định về công tác rà soát, kiểm tra việc giải quyết hưởng và chi trả các chế độ BHXH. Theo đó, định kỳ hàng năm, BHXH tỉnh Sóc Trăng sẽ xây dựng kế hoạch kiểm tra việc thực hiện chế độ ốm đau, thai sản tại đơn vị sử dụng lao động, cơ sở khám bệnh, chữa bệnh và các cơ quan, đơn vị có thẩm quyền cấp hồ sơ hưởng chế độ ốm đau, thai sản trên địa bàn; hoặc cơ quan BHXH sẽ thực hiện kiểm tra đột xuất các đơn vị ngoài danh sách kiểm tra định kỳ khi phát hiện có dấu hiệu sai phạm từ đơn vị sử dụng lao động. Qua đó, sẽ kịp thời chấn chỉnh, nhắc nhở, thu hồi đối với các hồ sơ đề nghị chế độ BHXH ngắn hạn không phù hợp.

Hiện nay, BHXH có bộ phận tiếp công dân từ tỉnh đến huyện nên khi có thắc mắc người dân có thể gọi điện thoại hoặc trực tiếp đến để được tư vấn, giải đáp thắc mắc. Ngoài ra, bộ phận một cửa và các phòng, bộ phận nghiệp vụ khác cũng sẵn sàng hỗ trợ người dân giải đáp các thắc mắc về chế độ, chính sách về BHXH, BHYT và những vấn đề mà người dân chưa rõ. Số điện thoại của các phòng và BHXH các huyện đều được đăng tải trên Trang tin điện tử của BHXH tỉnh Sóc Trăng, địa chỉ: http://soctrang.bhxh.gov.vn.

Phóng viên: Xin cảm ơn bà!

Sớm Mai (Thực hiện)