ASEAN và Ấn Độ có các mối liên kết về văn hóa và văn minh từ thời rất xa xưa và điều này có thể thấy ở trong các văn bản, văn hóa dân gian, kiến trúc, văn học, các điệu múa, tôn giáo và văn hóa ở nhiều nước ASEAN, trong đó có Việt Nam. Khu vực ASEAN và Ấn Độ có số dân là 1,85 tỉ người, chiếm 1/4 dân số toàn cầu và có tổng sản phẩm GDP là hơn 3.800 tỉ USD, trở thành một trong những không gian kinh tế lớn nhất thế giới. Năm 2014, Ấn Độ đã công bố Chính sách Hành động hướng Đông và đặt khu vực Đông Nam Á nằm ở vị trí cốt lõi trong chính sách này, cũng như ở vị trí trung tâm trong giấc mơ về một thế kỷ châu Á của Ấn Độ.

Chính sách Hành động hướng Đông nhằm tăng cường sự can dự nhiều mặt của Ấn Độ đối với ASEAN và khu vực châu Á - Thái Bình Dương rộng hơn, tìm cách tăng cường hội nhập kinh tế, hợp tác chính trị - an ninh và đối thoại văn hóa - xã hội với các nước trong khu vực này và như vậy, mối quan hệ Ấn Độ - ASEAN dựa trên 3 trụ cột là chính trị - an ninh, kinh tế và văn hóa - xã hội.

Ấn Độ đã và đang hợp tác với ASEAN để phát triển cấu trúc an ninh khu vực ở châu Á - Thái Bình Dương, nhấn mạnh đến giải quyết hòa bình các tranh chấp, tìm kiếm các giải pháp mang tính cộng tác nhằm đối phó với những thách thức phi truyền thống và đang nổi lên, ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN. Tăng cường hợp tác và an ninh trên biển cũng là một lĩnh vực trọng tâm cho cả ASEAN và Ấn Độ. Hai bên đều cố gắng tăng cường hợp tác về chống khủng bố, an ninh mạng, chống cướp biển và các tội phạm xuyên quốc gia khác thông qua nhiều diễn đàn, trong đó có Hội nghị Cấp cao Đông Á, Diễn đàn khu vực ASEAN, Hội nghị bộ trưởng quốc phòng ASEAN+  và Diễn đàn hàng hải ASEAN mở rộng. 

Quan hệ kinh tế giữa ASEAN và Ấn Độ cũng tăng lên theo thời gian. Năm 1992, tổng kim ngạch thương mại của Ấn Độ với ASEAN đạt gần 5 tỉ USD song qua 25 năm, ASEAN đã trở thành đối tác thương mại lớn thứ 4 của Ấn Độ, chiếm 10% tổng thương mại của nước này trong khi Ấn Độ trở thành đối tác thương mại lớn thứ 7 của ASEAN.

Quan hệ Đối tác Chiến lược giữa Ấn Độ và ASEAN đã góp phần cho sự phát triển và ổn định của khu vực. Ấn Độ - nước có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất thế giới và là một bên quan trọng trong gìn giữ hòa bình và ổn định ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.  ASEAN coi Ấn Độ là một đối tác tự nhiên và tin cậy trong khu vực trong khi Ấn Độ coi ASEAN là trụ cột chính trong Chính sách Hành động hướng Đông. Việc cùng với ASEAN duy trì luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982 cũng như các tiến trình ngoại giao và pháp lý trong khu vực, tuân thủ theo Tuyên bố về ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC), Ấn Độ có thể đóng một vai trò xây dựng trong duy trì hòa bình và an ninh ở Đông Nam Á. 

Việt Thùy (Theo TTXVN)