Các cuộc thăm dò dư luận gần đây cho thấy đa số người dân Scotland mong muốn độc lập.

Trả lời phỏng vấn kênh Sky News ngày 30-11, Thủ hiến N.Sturgeon bày tỏ mong muốn cuộc trưng cầu dân ý về nền độc lập của vùng lãnh thổ này sẽ được tổ chức ngay sau khi cơ quan lập pháp Scotland bắt đầu nhiệm kỳ mới. Theo kế hoạch, các cuộc bầu cử Nghị viện Scotland khóa mới sẽ diễn ra vào tháng 5-2021. Đảng Dân tộc Scotland (SNP) của bà N.Sturgeon được dự báo sẽ giành chiến thắng và sau đó được ủy quyền để tiến hành thêm một cuộc trưng cầu dân ý về vấn đề này. 

Trước đó, trong cuộc trưng cầu dân ý về nền độc lập cho Scotland hồi năm 2014, 55% số cử tri vùng này đã tuyên bố ủng hộ ở lại trong Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland; 45% số cử tri tham gia muốn độc lập. Tuy nhiên, tình hình đã thay đổi sau Brexit, ngày càng có nhiều người muốn Scotland ra đi. Các cuộc thăm dò dư luận mới nhất cho thấy 52,5% cử tri Scotland sẽ lựa chọn độc lập nếu một cuộc trưng cầu dân ý được tổ chức ở thời điểm hiện tại. Con số này đã mang đến nỗi lo lắng lớn đối với Chính phủ Anh.

Các nhà phân tích cho rằng, Brexit không phải là ý nguyện của đa số người dân Scotland. Trong cuộc trưng cầu dân ý hồi tháng 6-2016, có đến 62% cử tri Scotland phản đối việc rời khỏi “mái nhà chung” EU. Đây là tỷ lệ phản đối cao nhất trong toàn bộ các vùng lãnh thổ của xứ sở Sương mù. Vì thế, đối với Scotland, việc không thể đảo ngược được tiến trình Brexit là một thực tế rất khó chấp nhận. Hầu hết người dân Scotland cho rằng, lợi ích và nguyện vọng của họ đã không được tính đến một cách đầy đủ. Bằng chứng là trong tất cả các cuộc bầu cử tại Scotland kể từ sau cuộc trưng cầu dân ý về Brexit năm 2016, đảng SNP, chính đảng theo đường lối ly khai ở Scotland, đều giành được trên 70% phiếu bầu của các cử tri muốn ngăn chặn Brexit hay muốn tổ chức trưng cầu dân ý lần hai để tách khỏi Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland.

Theo Hiến pháp Anh, cuộc trưng cầu dân ý ở Scotland chỉ có thể diễn ra nếu nhận được sự đồng ý từ Thủ tướng Anh Boris Johnson. Trong khi đó, đến nay, ông chủ ngôi nhà số 10 phố Downing vẫn bảo vệ quan điểm cho rằng, cuộc trưng cầu dân ý năm 2014 là duy nhất và mang tính quyết định. Do vậy, người dân Scotland cần phải tôn trọng kết quả này và sẽ không có thêm một cuộc trưng cầu dân ý về vấn đề trên trong tương lai gần. Tuy nhiên, bà N.Sturgeon tuyên bố sẽ xem xét mọi lựa chọn hợp lý để bảo đảm quyền tự quyết của Scotland nếu Thủ tướng B.Johnson không đồng tình với kế hoạch trưng cầu dân ý mới.

Nếu Scotland rời khỏi Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland, đây sẽ là cú sốc lớn cho cả hai phía. Đối với Anh, sức mạnh của nước này trên trường quốc tế sẽ bị ảnh hưởng nặng nề, thậm chí có thể gây ảnh hưởng xấu đến vị thế của Anh trong Nhóm các nước công nghiệp hàng đầu thế giới (G7) và Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc. Về phía Scotland, nền kinh tế vùng đất này sẽ đứng trước nhiều thách thức khi phải thiết lập lại từ đầu.

Các nhà bình luận cho rằng, với những ràng buộc về mặt pháp lý, cơ hội để Scotland tách khỏi Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland là rất nhỏ. Tuy nhiên, 10 năm trước đây, cũng không ai nghĩ rằng Anh sẽ ra khỏi EU. Trong bối cảnh thế giới liên tục thay đổi với những chiều hướng khó lường, mọi diễn biến bất ngờ đều có khả năng trở thành hiện thực.

Quỳnh Dương / Báo HNM