STO - Có lần vô siêu thị thấy có bán “bột bần”, bà xã tôi bèn mua về thử nấu món lẩu chua. Cả nhà ai cũng khen ngon vì lạ miệng mà mùi vị cũng hấp dẫn. Riêng tôi chợt bùi ngùi nhớ đến quê nhà với những mùa bần ổi ra trái lủng lẳng “đặc” trên những nhánh mướt xanh ven sông rạch miền Tây. Đang chạy vỏ lãi ra chợ về, ba tôi tấp vô một bờ kênh hái mớ trái bần tròn tròn, dẹp dẹp vừa chín tới còn xanh mướt vỏ toát mùi thơm chua thanh dễ chịu đến không cầm lòng được...
Đâu đó ở khắp miền Tây Nam bộ có những dự án trồng bần chắn sóng lấn biển, những cồn bần mọc xanh rì, tạo thành dải khăn xanh mang tên thủy liễu bên chân sóng biển nhấp nhô. Còn cây bần đất Sóc Trăng quê tôi nó tự mọc kín ven sông rạch để giữ đất phù sa bồi lấp. Cây bần không cao, rậm, xanh mướt quanh năm mọc đầm mình dọc những bờ sông nước mặn. Tuổi thiếu thời của chúng tôi gắn liền với sông nước quê hương, với những trưa hè ra sông lặt trái bần non chấm muối ớt, chặt rễ bần làm kiếm chơi trò đánh trận, bẻ nhánh bần làm cờ lọng cho bọn con gái giả làm đám rước cô dâu... Đi hái bần thường phải dùng xuồng vì cây bần mọc mé sông, rạch, chung với mắm, đước, ô rô... Chú Út tôi mỗi lần từ Sài Gòn về là rất “mặn” chuyện được chèo ghe luồn lách tìm vài trái bần ổi về “lai rai” ba xị đế với mắm cá sặc bướm. Mắm cá sặc xé nhỏ, trộn tỏi, ớt, chút xíu đường đặt giữa chiếc dĩa to, xung quanh xếp dưa, chuối chát, khế đã xắt mỏng; nằm trên là lớp rau diếp cá, rau om, ngò gai, rau quế. Nếu không ngại, kèm tô nước mắm hơi ngọt, trong có ít “đồ chua”, ớt xắt nhuyễn. Gắp một đũa với đủ món đưa lên miệng sau khi cạn nửa ly đế nếp, dù trời đang rét cũng cảm thấy người muốn... lên khói.
Ngoài ra, còn nhiều món ăn được chế biến với nguyên liệu từ trái bần rất hấp dẫn như: lẩu cá ngát, cá bông lau kho bần, bần dầm tương chấm khô cá khoai, bần chấm cá lóc kho khô quẹt, gỏi bần... Cá được chọn để kho với bần thường là cá bông lau, vì thịt nhiều và béo ngọt hơn. Cắt từng lát cá dày vừa ăn, ướp với muối, tiêu, bột ngọt, đường, hành tỏi, nước mắm... để một lúc cho thấm rồi bắc lên bếp lửa để riu riu cho gia vị thấm vào cá. Chọn mấy trái bần dĩa vừa chín tới, dầm với ít nước ấm, lược bớt hột, lấy nước cốt pha hơi loãng tùy theo sở thích, rưới vào nồi cá kho, tiếp tục để lửa riu riu. Thêm ít nấm rơm, cà chua, hành lá cắt khúc lên mặt trên của nồi cá kho để món ăn thêm màu sắc và hương vị. Múc ra tô, dọn lên bàn ăn nóng với cơm trắng gạo dẻo thơm, thêm một đĩa rau sống ăn kèm - gồm bắp chuối xắt, rau muống bào sợi, húng cây, diếp cá, rau đắng... Vị chua thanh thanh của bần sẽ thấm vào vị ngọt béo của cá, làm món cá càng thêm đậm đà, thơm ngon, hấp dẫn.
Càng nhắc, nỗi nhớ quê như càng xao động trong lòng với nỗi mênh mang của câu hát ru thuở bé “Thân em như trái bần trôi - Sóng dập gió dồn biết tấp vào đâu?...”.
TẠ VĂN
Bình Luận