Lá cách có mùi cay nhẹ, lúc đầu ăn chưa quen có thể khó ăn một chút. Hương vị rất đặc biệt nên khi ăn quen lại đâm ghiền. Đơn giản lấy lá non chấm nước thịt, cá kho, mắm kho làm đậm đà thêm những buổi cơm đạm bạc nên dân quê rất chuộng. Xa chợ búa, làm biếng ra chợ, lá cách có thể thay thế bánh tráng để cuốn thịt nướng, cá lóc nướng trui. Thật lạ nhưng rất ngon. 

Thông dụng hơn cả, ở quê đổ bánh xèo phần nhiều đều sử dụng lá cách chớ ít ai mua rau cải ngoài chợ. Ngoài vườn thiếu gì cây lá dùng làm rau: lá lụa, cát lồi, đọt non chùm ruột, lá xoài non kết hợp cùng lá cách dùng để ăn bánh xèo ngon không thể tả. Nội tôi cho biết lá cách còn là vị thuốc có thể trị hữu hiệu một số bệnh liên quan đến tiêu hóa, giải độc…

Cứ ngỡ lá cách là loại cây nhà lá vườn chỉ để dùng trong gia đình với vài món ăn đơn giản. Tôi không ngờ có lần đi dự tiệc được chủ nhà đãi món lá cách cuốn thịt bò khiến ai cũng ngạc nhiên vì hương vị thơm lừng ngon không thể tả. Dân nhậu còn truyền tai lá cách xào ếch hay xào lươn nhậu hết ý. Phải công nhận chế biến như vậy rất ngon, đụng đũa vừa hao mồi lẫn hao rượu!

Ngày nay ở nông thôn vườn tạp còn rất ít. Người ta thích trồng các loại cây có giá trị kinh tế cao nên những cây như cây cách phần nhiều bị đốn bỏ không thương tiếc. Nếu còn, nó chỉ mọc ở các thẻo đất hay bờ bao ngạn nên không còn nhiều như trước. Tuy vậy, lá cách vẫn còn bán thường xuyên ở các chợ quê và luôn được các bà nội trợ ưa thích, bởi dù sao vẫn được coi là rau sạch, an toàn. Trong lúc các loại rau cải do lợi nhuận người trồng sử dụng các loại hóa chất bừa bãi ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng thì việc dùng rau dại trong vườn để thay thế là phương cách hợp lý nhằm đề phòng bệnh tật. 

Với tôi những món ăn ngon với lá cách còn là kỷ niệm êm ả của một thời chưa quên. Bây giờ tình yêu đó đã lan truyền sang con cháu của tôi. Cứ mỗi lần nhà đổ bánh xèo, các cháu cứ nhắc phải có lá cách ăn mới ngon, không thể thiếu được.

Nhớ làm sao những buổi cơm đầm ấm của gia đình. Nhớ bóng dáng thân yêu của bà tôi với những miếng ngon dân dã của quê nhà. Khi tôi nhận ra tình yêu vô cùng thân thiết nay chỉ còn là nỗi nhớ khôn nguôi.

TUẤN BA