• Văn hóa - Thể thao

Nghề đóng xe bò kéo ở Vĩnh Châu

17/07/2021 06:00 GMT +7
  • Nguồn: Báo Sóc Trăng
  • Thứ Bảy, 17/07/2021 | 06:00

STO - Mỗi khi có dịp về lại vùng đất Vĩnh Châu, tôi rất ngưỡng mộ và khen ngợi người làm ra chiếc xe bò (còn gọi là “cổ” xe bò). Xe bò có mặt rất sớm ở Sóc Trăng, người dân sử dụng nhiều là ở vùng đất Vĩnh Châu, vì rất tiện lợi cho công việc vận chuyển các sản phẩm nông sản.

Nghề đóng xe bò không chỉ riêng ở Vĩnh Châu mà hầu như địa phương nào ở Nam bộ cũng đều có. Nó xuất phát từ thực tế vận chuyển đồ vật, hàng hóa của con người, và tùy thuộc địa hình mỗi nơi, từ thói quen sử dụng của mỗi vùng mà người ta tạo ra hình dáng, kích thước xe bò to nhỏ khác nhau.

“Cổ” xe bò được cấu thành trên ba bộ phận chính. Một là hệ thống chuyển động, đó là trục xe và cặp bánh xe; hai là thùng xe để chứa hàng hóa; ba là càng xe để lắp bò kéo. Nguyên liệu chính để tạo ra “cổ” xe bò là gỗ và sắt. Ngày xưa, khi sắt thép khan hiếm, “cổ” xe bò được làm hoàn toàn từ gỗ. Đó là hệ thống chuyển động (bánh xe, đùm xe, trục xe) đều làm bằng gỗ cả. Cái bánh xe bò “cổ” được làm bằng gỗ đặc. Đó là ghép ba tấm gỗ, rồi cưa cắt tạo thành hình tròn, đục ổ bánh và lắp vào trục gỗ. Dần dà, bánh xe được cải tiến bằng cách làm vành xe nan hoa (căm xe), ổ trục (đùm xe) được làm rời, rồi đục mộng lắp ráp với nhau. Tiến lên chút nữa, vành bánh xe được lắp đai sắt, ổ trục được lắp ổ bi cho chuyển động nhẹ nhàng hơn. Sau này, người thợ còn cải tiến bằng cách dùng trục cũ ôtô, bánh hơi ôtô lắp thành hệ thống chuyển động, tăng sức chuyên chở và vận hành nhẹ nhàng.

Đó là quá trình chung của việc sản xuất “cổ” xe bò. Riêng ở Vĩnh Châu, người dân có nhiều sáng kiến làm ra những “cổ” xe bò không đóng thùng dùng chở gỗ. “Cổ” xe có hai hàng ghế dùng chở người, nhưng đa phần là dùng chở nông sản. Cái sáng kiến tài hoa của người thợ đóng “cổ” xe bò ở Vĩnh Châu là còn biết cắt lốp ôtô thành dải cao su để bắt vít vào thành sắt của bánh xe bò. Lắp như thế, xe chuyên chở nhẹ nhàng hơn và bánh sắt không hằn vết trên mặt đường nhựa. Và bộ vai bò lắp ở càng xe cũng được người thợ Vĩnh Châu làm cực kỳ khéo léo. Việc đẽo vai bò bằng gỗ, sao cho im khít với vai bò là khó. Dần dà, dùng vai bò bằng da đóng đinh cho bền chắc.

Một “cổ” xe bò làm cẩn thận, sử dụng gìn giữ cũng trên 10 năm có hơn. Việc tu bổ, bảo dưỡng “cổ” xe bò cũng đơn giản. Nếu trục xe bằng gỗ bị mòn, thì thay trục mới, còn càng xe, thùng xe ít hư hỏng.

“Cổ” xe bò ở Vĩnh Châu, bao đời nay nó đóng góp tích cực trong việc chuyên chở hàng hóa nông sản, lâm sản, thủy sản, vật tư nông nghiệp… Có khi nó còn phục vụ cho người nông dân như đi lại và phục vụ cả đám cưới, đám tang.

LÊ TRÚC VINH

Bình Luận

Ý kiến bạn đọc
Tin cùng chuyên mục
>> Xem thêm

Báo Sóc Trăng Online - baosoctrang.org.vn
Cơ quan chủ quản: Tỉnh ủy Sóc Trăng
Tổng Biên tập: Nguyễn Văn Triều

Phó Tổng Biên tập: Lê Hoàng Bắc - Lê Minh Trường - Trần Thị Thu Thảo
Giấy phép xuất bản số: 833/GP-BTTTT do Bộ Thông tin và Truyền thông cấp ngày 30-12-2021
Tòa soạn: Số 02, Trần Văn Sắc, Phường 2, thành phố Sóc Trăng, tỉnh Sóc Trăng
Điện thoại: 0299 3 822499 - Fax: 0299 3 622049 
Email: baosoctrangdientu@gmail.com hoặc toasoanbaosoctrang@gmail.com
Báo Sóc Trăng giữ bản quyền nội dung trên website này

Tổng số lượt truy cập: