Trong chuyến đi công tác, được mấy anh em chung đoàn kháo nhau: “Về mấy xã vùng nông thôn thích ghê, thể nào cũng hái được me keo ăn cho đã thèm”. Với nhiều người, trái me keo là sản vật quen thuộc nhưng với tôi thì mới nghe tên lần đầu, nên cũng thấy tò mò. Đúng như mong đợi của mọi người, hiện ra trước mắt chúng tôi là cây me keo cao to, chi chít quả màu xanh, màu đỏ nhưng thử thách người hái vì thân cây đầy gai nhỏ. Loại cây này thường mọc dại chứ không cần ươm mầm, chăm bón. Trái me keo khi chưa chín màu xanh, uốn thành vòng tròn cong cong, đến lúc chín thì chuyển sang sắc đỏ, vỏ nở ra để lộ phần thịt trắng muốt hoặc đỏ hồng, trắng đỏ và hạt đen bên trong. Chỉ cần lấy bỏ phần hạt đen, ăn phần thịt trắng có vị chát chát, thơm, bùi và ngọt nhẹ.

Cây me keo thường mọc dại, quả cuốn lại thành vòng tròn. Ảnh: HOÀI THƯƠNG

Em Phạm Hồng Nga (TP. Sóc Trăng) vui ra mặt khoe: “Em hái được nhiều trái lắm nè. Trái này em mê lắm nhưng về vùng nông thôn mới có. Ở chợ không có bán”. Được thỏa cơn thèm me keo, các thành viên trên xe lại liệt kê hàng loạt quả dại mà ngày còn nhỏ hay hái ăn, nào là nhãn lồng, quả trâm, thù lù, trái mua… Trong lòng tôi gợn lên ký ức tuổi thơ ngày xưa thiếu thốn, không có tiền mua các món hàng ăn vặt, hay ăn uống đầy đủ như những đứa trẻ ngày nay.

Mỗi lần mẹ đi chợ về, thi thoảng mẹ dư tiền mua được ít trái nhãn. Giống nhãn trước đây thịt mỏng, hột to nên khi ăn xong, mẹ lấy hột luộc cho chúng tôi ăn. Hôm nào ăn mít, sầu riêng cũng lượm hột lại luộc hay nấu canh chua xong lấy hột me rang vàng bóc vỏ ra rồi ăn. So sánh thời bây giờ, chẳng thấy ai lấy hột luộc, rang ăn như ngày xưa vì cuộc sống khá đầy đủ, giống trái cây được trồng bây giờ thì hột ngày càng nhỏ nên không thể tận dụng luộc lại ăn.

Mỗi lần người chị đưa con trai đi học, chị cũng dúi vào tay con 20.000 đồng để con ăn vặt. Các món ăn, thức uống được bán xung quanh trường, nào là đồ rán, trái cây, trà sữa, xi rô… Thấy chạnh lòng khi trước đây, mỗi lần đi học về, không có tiền mua đồ ăn vặt, tụi nhỏ chúng tôi lại trèo lên cây ăn trứng cá, hái những trái từ xanh chuyển qua màu tím để ăn. Hay những buổi chiều mát đi quanh nhà thu hoạch trái nhãn lồng chín vàng, ngắt những trái mua mà mỗi lần ăn xong là răng, lưỡi tím ngắt.

Đánh tan những chuyện trong ký ức hiện về, một thành viên trên xe reo lên “trái trâm kìa, trâm kìa”. Trái trâm bằng đầu ngón tay, thon dài. Trái non có màu xanh, khi chín chuyển từ màu tím sang tím đen. Cho quả trâm vào miệng vị đầu tiên cảm nhận là vị chát, sau đó thấy thơm, chua chua rồi lan tỏa vị ngọt. Ai ăn nhiều quá để lại vết tích màu tím trong miệng. Loại quả này thường thấy bán ở chợ, hay các trang online, giá vài chục ngàn đồng 1kg. Để tăng hương vị, nhiều người chấm muối ớt, ăn hoài không ngừng lại được.

Trái trâm chín đầy trên cây nhìn “no” mắt. Ảnh: HOÀI THƯƠNG

Nhớ mỗi lần về ngoại, ngoại cũng dúi vào tay tôi trái bình bát chín vàng ươm, thơm nức mũi. Bình bát chỉ cần cạo sạch vỏ là ăn liền nhưng ngon hơn là dầm thêm đường, thêm đá. Ngày xưa, bình bát mọc hoang nhiều lắm, khi trái chín vàng rụng đầy dưới đất, người ta nhặt rồi bóp cho trái rã ra, ném xuống các ao cho cá ăn. Ngày nay, về các vùng quê thì thấy loại cây này ít dần. Thỉnh thoảng, thấy trái bình bát được bán ngoài chợ với số lượng ít, do loại quả này có vị đặc biệt nên cũng có người không mê.

Những loại quả dại ngày nào vẫn còn lưu giữ hương vị ngọt ngào trong ký ức của những thế hệ 7x, 8x. Dù cuộc sống bây giờ đầy đủ với nhiều loại trái cây ngon, trái cây ngoại nhập, nhưng chúng tôi vẫn cứ thèm những loại trái cây dại và mê mẩn thưởng thức, vừa nhâm nhi vừa nhớ lại những ngày tuổi thơ.

Hoài Thương