Cách trung tâm thành phố Sóc Trăng (Sóc Trăng) chưa đầy chục cây số, xuôi theo Quốc lộ 1A về tỉnh Bạc Liêu, khách bộ hành sẽ đến vùng đất có đông đồng bào Khmer sinh sống với một địa danh khá đặc biệt Bưng Cóc.

Điều thú vị hơn, cứ mỗi sáng thường nhật, trước khi ra rẫy tỉa đậu, trồng hành hay ra đồng cày cấy, người bình dân thường hay nấu món cháo lòng để lót dạ.

Món ăn cháo lòng. Ảnh: MINH THƯƠNG

Tên gọi món ăn ấy dựa vào nguyên liệu chính để nấu cháo: lòng heo, cật, tim, gan, phèo, phổi, lá mía (tỳ) là 5 thứ chính. Ngoài ra, người ta còn lấy thêm bao tử, cuống họng, cuống phổi hay chẳng dừng…

Gạo ngon vo sạch rồi nấu cho thật nhừ, loãng, nêm ít muối với hành lá xắt nhuyễn.

Bao tử phải làm kỹ để không hôi, lòng heo, huyết heo mua về rửa sạch để ráo. Bắc nồi nước sôi lên trụng sơ qua rồi lại rửa sạch chất bám bằng nước lạnh. Sau đó, huyết xắt thành những miếng vuông thả lại vào nồi cháo, lòng các thứ xắt miếng vừa ăn.

Nét độc đáo không đâu có được so với cháo lòng Bưng Cóc chính là món dồi heo được chế biến để ăn kèm.

Muốn làm dồi ngon người ta chọn mua những khúc ruột già ở đoạn trên, dùng tay gỡ bỏ hết lớp mỡ bám, lộn ngược lại rồi rửa với muối, nước vo gạo cho thật sạch, lộn trở lại và súc qua với tí nước mắm ngon để khử hết mùi hôi. Huyết heo, miếng mỡ chài, thịt heo… tất cả bằm thật nhuyễn. Thêm ít đậu xanh đãi sạch vỏ rang vàng, tiêu hột nướng than rồi đâm cho bể hai… nêm bột ngọt, nước mắm cho vừa ăn. Xong, người ta dồn thịt vào những khúc ruột heo đã chuẩn bị. Thịt, huyết dồn vào khúc ruột sẽ căng tròn, dùng chỉ buộc hai đầu khúc dồi lại. Đem dồi hấp với nước dừa tươi. Khi nước sôi, dùng que tre đâm nhiều lỗ vào khúc dồi để nước ở trong thoát ra, như thế dồi mới không bể. Khi chín vớt dồi ra để ráo. Bắc vỉ lên bếp than nướng lại khi ăn.

Tô cháo nóng kèm với dĩa lòng và ít miếng dồi xắt rắc thêm ít lá húng thơm, chanh, ớt và nước mắm trong.

Trời hừng đông se lạnh ăn tô cháo nóng, mồ hồi vã ra, lại có được lượng chất dinh dưỡng đảm bảo cho ngày lao động mới. Và trong câu ca dao đã nhắc: Mời anh tô cháo thơm ngon/Mai kia mốt nọ anh còn vấn vương.

MINH THƯƠNG