Kỳ 1: Dấu mốc, thời gian và những cái tên quen thuộc

Năm 1993, Tạp chí VNST xuất bản số đầu tiên nhân dịp kỷ niệm Ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng. Trải qua 30 năm hình thành và phát triển, từ số 1 cho đến số 89, đội ngũ văn nghệ sĩ của tỉnh Sóc Trăng ngày càng đông và đa dạng; số lượng tác phẩm ngày càng đóng vai trò chính và tạo nhiều sức hút. Căn cứ vào hoàn cảnh chính trị, kinh tế - xã hội, cơ cấu của tạp chí, hình thức và nội dung phản ánh, có thể chia sự phát triển của ấn phẩm văn nghệ này qua 3 chặng đường.

Giai đoạn thứ nhất (từ năm 1993 - 2002): gắn với thực hiện mục tiêu của Đại hội Hội VHNT lần I (1992 - 1997) và lần II (1998 - 2003). Trong văn kiện Đại hội Hội VHNT lần I đã nêu rõ 4 mục tiêu: phát huy truyền thống kháng chiến, phát huy tinh thần đoàn kết các dân tộc anh em, xây dựng đội ngũ văn nghệ sĩ, đấu tranh chống cái xấu, cái ác. Đại hội lần II thì xác định nhiệm vụ là “góp phần xây dựng con người Việt Nam đẹp về đạo đức, tâm hồn, tình cảm, lối sống và có bản lĩnh chính trị vững vàng, ngang tầm với sự nghiệp đổi mới”. Với các định hướng đó, các tác phẩm VHNT trong thời gian này tập trung phản ánh cuộc sống kinh tế, văn hóa và con người của địa phương mới tái lập, đồng thời kết nối truyền thống như là sợi chỉ xuyên suốt từ trong kháng chiến tới thời kỳ tỉnh Hậu Giang cũ đến khi tỉnh Sóc Trăng tái lập. Tạp chí VNST đã phối hợp chặt chẽ với báo, đài địa phương trong việc làm phong phú các chuyên mục để phục vụ nhiều tầng lớp công chúng độc giả. Việc lập tổ chức bút nhóm, câu lạc bộ sáng tác trong các trường phổ thông trung học trong tỉnh là sáng kiến của Thường trực Hội và đạt một số kết quả bước đầu, với 13 bút nhóm, câu lạc bộ sáng tác sinh hoạt đều đặn. Lực lượng bút nhóm này đã trở thành đội ngũ văn nghệ sĩ kế thừa có hiệu quả cho nền văn học tỉnh nhà. 

Có thể thấy nhiều cây bút xuất hiện thường xuyên trên tạp chí giai đoạn này, thơ có: Hoa Huyền, Quốc Bình, H.V.Đ, Hoàng Liên Phương, Hoàng Sơn, Hồng Lâm, Lê Đức Đồng, Hồng Bỉnh Hiếu, Thành Dũng, Trần Đắc Hiển Khánh, Hồ Trung Chính, Nguyễn Thị Tuyết...; tản văn có: Hồng Bỉnh Hiếu, Nam Kế Ba, Phi Thị Ngọc Anh, Hoàng Dương Thu Anh...; ký - phóng sự có: Nguyên Đạt, Vương Khánh Hưng, Anh Võ, Phan Quang An, Quách Ngọc Phương...; truyện ngắn có: An Châu, Nguyễn Kim Nguyên, Trần Văn Khánh...; văn hóa dân tộc thiểu số có Thạch Voi, Sơn Ngọc Hoàng...; tiểu phẩm có Nguyễn Hữu Bé, Đoàn Nguyễn Hiên...

Trong các tác giả của giai đoạn này, Ngọc Phượng nổi bật ở cả thơ và truyện; Quốc Bình và Cao Long viết nhiều thể loại ký - phóng sự; Nguyễn Tử Quang tiêu biểu cho lĩnh vực biên khảo phê bình; Trần Hồng Long đậm đà với truyện ngắn; Bút Nguyên Tử tiêu biểu cho truyện cười, tiểu phẩm; Thanh Phong chăm chỉ viết ký kháng chiến...

Giai đoạn thứ hai: là 10 năm tiếp theo gắn liền với thực hiện nghị quyết của 2 kỳ Đại hội Hội VHNT tỉnh lần III (2003 - 2008) và lần IV (2009 - 2014). Với trọng tâm “sáng tạo nhiều tác phẩm có giá trị tư tưởng và nghệ thuật cao, lấy tác phẩm tốt cổ vũ, giáo dục con người và xã hội, tạo nguồn giải trí lành mạnh” (lần III), và “phát huy mọi khả năng nghiên cứu sáng tạo của từng hội viên, nhằm ngày càng có nhiều tác phẩm có giá trị cao về nội dung tư tưởng, cũng như nghệ thuật, góp phần đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa nghệ thuật của nhân dân” (lần IV), hội đã cải tiến Tạp chí VNST về hình thức, kết cấu nội dung... Trong 10 năm tạp chí đã phát hành được 44 số với gần 40.000 bản.

Trong điều kiện biên chế ít, nhưng số ấn phẩm xuất bản vẫn giữ đúng tôn chỉ mục đích, giới thiệu những sáng tác mới nhất của hội viên, cộng tác viên đến bạn đọc trong và ngoài tỉnh. Giai đoạn này, VNST đã bổ sung thêm một số gương mặt mới bên cạnh các tác giả giai đoạn đầu vẫn viết sung sức: Trần Huy Minh Phương, Trường Ca, Quách Tấn Thuần, Diệp Bần Cò, Xuyến Chi, Đường Lãng Du, Huỳnh Vũ Lam, Trần Minh Thương, Hà Văn Thông, Tạ Lệ Vân, Thùy Linh, Vũ Đình Vinh, Tiền Văn Triệu, Tuyết Ngọc, Trần Minh Lý, Lê Văn Viễn...

Giai đoạn thứ ba: là từ năm 2014 đến nay, gắn liền với 2 kỳ Đại hội lần V (2014 - 2019) và lần VI (2019 - 2024). Trọng tâm của giai đoạn này là “hướng mọi hoạt động VHNT vào việc xây dựng con người; góp phần xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh gắn với hình thành nhân cách con người. Đẩy mạnh việc kế thừa và phát huy các giá trị tốt đẹp của văn hóa truyền thống; kết hợp hài hòa giữa truyền thống với hiện đại, tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hóa thế giới”. Giai đoạn này bổ sung thêm những cây bút mới: Phan Tường Huy, Bùi Thị Ngọc Trâm, Trương Diễm Phiến, Hứa Hoàng Cung...

Với những chặng đường phát triển và những cái tên được nhắc đến, Tạp chí VNST đã có những bước đi mạnh mẽ và bề thế. Những cây bút được liên tục bổ sung trong mỗi giai đoạn chứng tỏ sức sống của văn học Sóc Trăng luôn được nuôi dưỡng và chăm bồi. Nhiều thế hệ nhà văn hiện diện trên tờ tạp chí đã góp phần tạo nên diện mạo của nền văn học tỉnh nhà trong 30 năm.

HUỲNH VŨ LAM