Trong 2 năm qua, gần như Trung tâm NS-VSMTNT không được bố trí vốn để đầu tư nâng cấp xây dựng, cũng như mở rộng công trình cấp nước, chủ yếu nhờ các chương trình tài trợ của các tổ chức nước ngoài và nguồn lực hỗ trợ từ Trung ương nên gặp khó trong việc triển khai các công trình cấp nước. Bên cạnh đó, cái khó của đơn vị là khi Luật Đầu đầu tư công có hiệu lực thì ngành nông nghiệp không được bố trí vốn, thậm chí xây dựng mới các trạm cấp nước không nằm trong kế hoạch đầu tư trung hạn của tỉnh thì không có vốn. Chính vì vậy, để người dân nông thôn có nước sạch sinh hoạt, Trung tâm NS-VSMTNT đã tận dụng nguồn thu của đơn vị sau khi đã trang trải kinh phí hoạt động xong, tích lũy mở rộng mạng lưới đường ống nước tại một số địa phương theo ý kiến kiến nghị của cử tri và đáp ứng nhu cầu xây dựng nông thôn mới tại các địa phương là chính. Tuy nhiên nguồn lực đó còn hạn chế vì 1 năm chỉ khoảng 500 triệu - 700 triệu đồng và đơn vị không có nguồn lực nào khác.

Các ban ngành, đoàn thể cùng chung tay đưa nước sạch phục vụ người dân nông thôn.

Giám đốc Trung tâm NS-VSMTNT Nguyễn Thành Dũng thông tin: “Do gặp khó về nguồn vốn triển khai công trình cấp nước và nhu cầu bức xúc về nước sạch của người dân và các địa phương, theo chỉ đạo của Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, đơn vị đã xây dựng Đề án cấp nước sinh hoạt nông thôn cho các xã nông thôn mới, giai đoạn 2018 - 2020. Hiện nay đề án đã trình UBND tỉnh, sau khi được phê duyệt đơn vị sẽ làm việc các địa phương để lên phương án triển khai công trình. Đồng thời, để thực hiện đề án này cần xã hội hóa hoặc vốn huy động từ nguồn lực trung tâm nước sạch và chủ trương là trung tâm phải đi vay vốn để mở rộng các công trình hiện có là 145 tỉ đồng, đây là áp lực rất lớn của đơn vị trong thời gian vừa qua. Thực tế giá nước nông thôn rất thấp, chỉ đủ trang trải trả tiền điện, nâng cấp sửa chữa và một phần tích lũy cho tái đầu tư nên không hấp dẫn đối với các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này. Để kêu gọi xã hội hóa, đơn vị đề xuất Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xã hội hóa 171 tỉ đồng nhưng đến giờ chỉ có 2 dự án đăng ký thực hiện tại xã Gia Hòa 1, Gia Hòa 2 (Mỹ Xuyên) và Thiện Mỹ (Mỹ Tú) với tổng mức đầu tư khoảng 49 tỉ đồng, tương đương 29% đề án. Còn lại phải chờ đợi thực hiện các nội dung ưu đãi đầu tư theo Nghị định số 57/2018/NĐ-CP về cơ chế, chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn. Hiện tại, Nghị định số 57 chưa có hướng dẫn cụ thể nên đơn vị đang xúc tiến xây dựng đề án để trình UBND tỉnh thực hiện trong thời gian tới. Theo đề án, nếu nguồn lực xã hội hóa đạt được 171 tỉ đồng trong giai đoạn 2018 - 2023 và nguồn huy động của đơn vị 145 tỉ đồng thì chắc chắn cuối năm 2023, khi hoàn thành đề án thì toàn tỉnh số hộ dân có nước sạch là 72%, trong đó 80/80 xã đều có nước sạch, tỷ lệ đạt trên 65% nước sạch theo tiêu chuẩn 2 của Bộ Y tế đáp ứng được yêu cầu xây dựng nông thôn mới toàn tỉnh”.

Các trạm cấp nước được xây mới từ tiền đơn vị cùng sự hỗ trợ của các nhà tài trợ.

Sau khi đề án được UBND tỉnh duyệt, đơn vị sẽ làm việc cụ thể từng địa phương để hỗ trợ vì trong thời gian vừa qua, việc đầu tư theo hình thức xã hội hóa khó khăn và ngân sách nhà nước chỉ hỗ trợ đường ống, còn lại nhân công được huy động từ lực lượng đơn vị và địa phương; trong đó đơn vị đảm nhận 70%, còn lại 30% huy động xã hội hóa. Một điều nữa làm đơn vị gặp khó là có địa phương đầu tư quy mô đường ống đạt số hộ nhưng hộ dân trên tuyến ống không sử dụng nguồn nước nên tỷ lệ đạt thấp, vấn đề này cần có giải pháp xã hội hóa đẩy nhanh tiến độ. “Do đó, đề nghị các địa phương tạo điều kiện cho đơn vị, vì đề nghị là rất nhiều nhưng khi kéo tuyến ống rồi thì chỉ có 1/3 người dân sử dụng và khi đánh giá tiêu chí nông thôn mới hộ dân sử dụng nước phải có danh sách cụ thể và hộ dân trên tuyến ống. Còn nhớ, năm 2016, hạn hán, xâm nhập mặn diễn ra, toàn tỉnh đã mở rộng 500.000m đường ống. Hiện các trạm cấp nước quá tải từ 1 triệu mét đường ống tăng lên 1,7 triệu mét, để đảm bảo phục vụ, đơn vị nâng cấp, mở rộng mạng lưới khi đề án phê duyệt” - Giám đốc Trung tâm NS-VSMTNT cho biết thêm.

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lương Minh Quyết chia sẻ: “Trung tâm NS-VSMTNT là đơn vị sự nghiệp công, việc thực hiện công trình cấp nước nông thôn nguồn lực chủ yếu nhờ các tổ chức tài trợ, vì ngân sách tỉnh không có vốn đầu tư. Hướng tới để giúp các xã đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó có tiêu chí 17.1 thì trung tâm nước sạch đã trình đề án cấp nước để 28 xã đạt chuẩn nông thôn mới theo nghị quyết của UBND tỉnh đề ra và theo quy định chung của bộ tiêu chí là 65% tỷ lệ hộ dân sử dụng nước sạch. Ngoài đề án cấp nước giúp các xã đạt chuẩn nông thôn mới, trung tâm nước sạch còn hỗ trợ lắp đặt đồng hồ nước miễn phí cho hộ nghèo và sản xuất nước đóng chai tăng thêm lợi nhuận để tiếp tục hỗ trợ hộ nghèo đến khi hộ thoát nghèo”.

Thúy Liễu