Là hộ dân chuyên sản xuất, kinh doanh và bảo tồn nhiều giống dược liệu quý hiếm, anh Dương Trọng Nhân, ấp Hòa An, xã Xuân Hòa (Kế Sách) đưa chúng tôi tham quan vườn dược liệu được anh trồng nhiều năm qua. Có hàng trăm loại cây thuốc quý được chính anh sưu tầm tại nhiều tỉnh bạn được trồng tại vườn nhà. Mỗi loại cây thuốc đều có công dụng khác nhau. Khi tận mắt nhìn khu vườn đầy cây thuốc của anh Nhân, chúng tôi chợt nhận ra rằng nhiều cây cỏ ven đường tưởng rằng chúng chỉ là thứ cỏ dại nhưng thực tế chúng có nhiều công dụng chữa bệnh rất hữu hiệu.

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trao đổi thông tin về cây dược liệu cùng anh Dương Trọng Nhân (bìa phải), ấp Hòa An, xã Xuân Hòa (Kế Sách).

Đưa tay chỉ về phía đám sả nằm cặp mé mương được trồng xen canh với các cây thuốc khác, anh Nhân cho biết: “Tại vườn tôi trồng nhiều giống sả khác nhau để nghiên cứu sản xuất tinh dầu sả và xem loại sả nào cung cấp tinh dầu đạt nhất, để từ đó phổ biến nhân rộng đưa giống sả để hộ dân trồng, tạo vùng nguyên liệu và thu mua sả về tại cơ sở để tinh chế tinh dầu. Công việc sản xuất tinh dầu sả tại cơ sở đã triển khai vài năm qua đem lại nguồn thu đáng kể và tạo công ăn việc làm cho lao động nông thôn, góp phần giúp người dân có thêm nguồn thu từ việc trồng sả xen canh cùng các cây trồng khác tại vườn. Tinh dầu sả chủ yếu xuất bán sang một số nước như: Nhật Bản, Mỹ, Hàn Quốc”.

Ngoài sản xuất tinh dầu sả dùng để thoa lên người phòng tránh các loại côn trùng đốt và giữ ấm cơ thể, anh Nhân còn sản xuất tinh dầu bưởi có công dụng tốt cho sức khỏe con người, chẳng hạn giúp tóc mượt mà, chắc khỏe. “Xung quanh chúng ta đều là những cây thuốc nếu dùng đúng cách công dụng chữa bệnh rất hữu hiệu, vì vậy tôi quyết tâm bào chế những loại cây thuốc đưa đến người tiêu dùng để họ sử dụng phòng tránh các loại bệnh tật và mong muốn bảo tồn các loài thuốc quý” - anh Nhân chia sẻ.

Phó Chủ tịch UBND xã Xuân Hòa (Kế Sách) Phan Hải Hoàng Tâm cho biết: “Địa phương rất quan tâm đến việc phát triển cây dược liệu, nhất là khi Công ty TNHH Bảo tồn giống dược liệu của ông Dương Trọng Nhân thu mua cây sả để chiết xuất tinh dầu sả, tạo nguồn thu đáng kể cho hộ dân. Xuân Hòa là địa phương chuyên canh trồng các loại cây ăn trái nên việc trồng xen canh cây sả tại vườn cây khá phù hợp, giúp hộ dân tăng thu nhập. Bên cạnh đó, với lợi thế là xã có diện tích lớn trồng bưởi, các loại bưởi rụng hay bưởi dạt cũng sẽ được tận dụng bán lại cho công ty ông Nhân mua về lấy vỏ chiết xuất tinh dầu, người dân vẫn có nguồn thu”.

Khổ qua rừng là một trong các loại cây dược liệu được trồng nhiều tại huyện Mỹ Tú.

Thời gian gần đây, bà con nông dân tại xã Phú Hữu (Long Phú) phát triển trồng cây đinh lăng rầm rộ, bởi đinh lăng có lá dùng ăn sống ngon, còn rễ cây dùng ngâm rượu có thể trị được nhiều loại bệnh nên được ví như “cây nhân sâm”. Ông Lê Văn Ân, ấp Phú Thứ, xã Phú Hữu cho biết: “Tận dụng khoảng đất trống quanh nhà, tôi trồng 500 gốc đinh lăng, khoảng 8 tháng thu hoạch lá bán thu về số tiền tầm 1,5 triệu đồng. Sau đợt thu lá đầu tiên, cứ cách 3 tháng thì thu lá bán một lần, tính ra thu nhập gần 5 triệu đồng/năm. Để thu về số tiền lớn hơn từ đinh lăng thì phải bán rễ cây, cây trồng 3 năm là bộ rễ “đạt chuẩn” bán rất có giá. Dự kiến, tôi sẽ trồng chuyên canh 1.000m² cây đinh lăng để nguồn thu nhập ổn định hơn vì đây là loài cây thuốc dễ trồng, nhẹ công chăm sóc…”.

Chủ tịch UBND xã Phú Hữu (Long Phú) Lê Thành Thái thông tin: “Khoảng 3 năm trở lại đây, người dân tại xã mở rộng mô hình trồng cây đinh lăng và hiện tại có hơn 100ha, trong đó có cả trồng xen canh và chuyên canh. Do là cây dược liệu được thương lái tới tận vườn thu mua, giá tốt nên nhiều hộ phát triển trồng. Tới đây, xã sẽ tìm đơn vị bao tiêu liên kết đầu ra, giúp người dân yên tâm canh tác”.

Theo đồng chí Lương Minh Quyết - Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cây dược liệu là một phần trong việc định hướng phát triển các loại cây của tỉnh. Hiện toàn tỉnh diện tích cây dược liệu lên đến 1.136ha, ngoài đinh lăng, ngải cứu, sả, khổ qua rừng, cây mật gấu… còn có cây nghệ đỏ. Tuy nhiên, việc phát triển vùng trồng dược liệu ở tỉnh còn mang tính tự phát, nhỏ lẻ; việc nghiên cứu ứng dụng khoa học và công nghệ trong sản xuất giống, xây dựng tiêu chuẩn chất lượng giống chưa được quan tâm đúng mức, kỹ thuật trồng trọt, chăm sóc và chế biến sau thu hoạch chưa được chuẩn hóa, ít có sự tham gia của nhà khoa học mà mới chỉ dừng lại ở kinh nghiệm cá nhân... Đồng thời, chưa có sự liên kết vùng trong sản xuất, chế biến và tiêu thụ dược liệu.

“Để phát huy tiềm năng, lợi thế của cây dược liệu, tới đây ngành nông nghiệp sẽ quy hoạch tổng thể phát triển dược liệu, cũng như xây dựng một số vùng trồng các loài cây thuốc đang có nhu cầu lớn theo điều kiện sinh thái và địa lý phù hợp và triển khai trồng các loài cây thuốc theo tiêu chuẩn GAP; xây dựng Bộ Dược liệu chuẩn về chất lượng. Đi đôi với việc quy hoạch sẽ tổ chức đào tạo, tập huấn cho các doanh nghiệp, các hộ nông dân về kỹ thuật trồng, thu hoạch, chế biến, bảo quản nhằm bảo đảm chất lượng dược liệu; xây dựng cơ chế, chính sách phù hợp để phát triển dược liệu, hỗ trợ vốn, cây giống, cơ sở vật chất, miễn giảm thuế…” - đồng chí Lương Minh Quyết cho biết thêm.

Thúy Liễu