Theo đồng chí Châu Tuấn Hồng - Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo, nguồn nhân lực có tác động trực tiếp và lâu dài tới sự phát triển của mỗi cá nhân, gia đình và cộng đồng xã hội; đầu tư cho con người là đầu tư có tính chiến lược, là cơ sở chắc chắn nhất cho sự phát triển bền vững. Vì vậy, phát triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đã và đang trở thành nhiệm vụ hết sức cấp bách không phải chỉ ở cấp quốc gia mà còn là vấn đề của từng vùng, miền, dựa theo đặc điểm về địa lý, dân cư và yêu cầu định hướng phát triển kinh tế - xã hội. Chính vì vậy, trong nhiệm kỳ vừa qua, toàn ngành giáo dục đã nỗ lực phấn đấu trong việc thực hiện các nhiệm vụ được giao và đạt được một số kết quả tích cực.

Về chất lượng giáo dục và đào tạo từng bước được nâng lên, cơ bản hoàn thành những nhiệm vụ, chỉ tiêu của Nghị quyết Đảng bộ tỉnh lần thứ XIII đề ra. Về giáo dục mầm non, sau 5 năm triển khai thực hiện, chất lượng giáo dục mầm non được nâng lên, 100% cán bộ quản lý, giáo viên đều được tham gia tập huấn, bồi dưỡng về chuyên môn, 100% trường đã xây dựng và triển khai chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm”. Chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ được chú trọng, tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng, thấp còi giảm mạnh. Giáo dục tiểu học được tổ chức dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh, tổ chức dạy học theo chủ đề và chú ý xây dựng kế hoạch dạy học theo từng môn học, quan tâm đổi mới phương pháp dạy học và đổi mới kiểm tra đánh giá. Vì vậy, chất lượng giáo dục có nhiều tiến bộ. Giáo dục trung học đã có những bước chuyển biến tích cực, việc xây dựng và thực hiện kế hoạch giáo dục theo hướng phát triển năng lực người học đã có nhiều chuyển biến và đạt hiệu quả. Học lực xếp loại giỏi và khá tăng lên, số học sinh yếu - kém đã được kéo giảm. Tỷ lệ học sinh tốt nghiệp THCS và THPT được duy trì và giữ vững. Tỷ lệ đỗ vào các trường đại học, cao đẳng tăng theo từng năm.

Đồng chí Châu Tuấn Hồng - Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo trình bày tham luận. Ảnh: H.Lan

Về chất lượng nguồn nhân lực của ngành Giáo dục tỉnh, so với đầu nhiệm kỳ thì chất lượng đội ngũ của ngành giáo dục không ngừng phát triển, đáp ứng yêu cầu cho việc nâng cao chất lượng dạy và học. Năm 2015, toàn ngành có 18.759 cán bộ, giáo viên và nhân viên, trong đó, công chức quản lý nhà nước cấp sở 52 người, các phòng giáo dục và đào tạo là 102 người, cán bộ quản lý ở các trường là 1.274 người, giáo viên các cấp học là 15.860 người. Trình độ đào tạo của cán bộ quản lý giáo dục đạt chuẩn 100% (tiến sĩ 1, thạc sĩ 17); giáo viên mầm non đạt chuẩn 100% và trên chuẩn 60,2%; giáo viên tiểu học đạt chuẩn 100% và trên chuẩn 59,4%; giáo viên THCS đạt chuẩn 99,5% và trên chuẩn 51,4%, giáo viên THPT đạt chuẩn 100% và trên chuẩn 7%, giáo viên cao đẳng sư phạm đạt chuẩn 100% và trên chuẩn 54,8%.

Đến nay, toàn ngành có gần 18.000 cán bộ quản lý, giáo viên và nhân viên (có 5 tiến sĩ, 277 thạc sĩ, 46 cán bộ quản lý và giáo viên đang học thạc sĩ, 5 đang là nghiên cứu sinh), trong đó, tỷ lệ giáo viên là người dân tộc thiểu số chiếm 28,2%. Tuy nhiên, theo Luật Giáo dục 2019 thì số lượng nhà giáo đạt chuẩn về chuyên môn là 11.410/15.419, chiếm 74%; trên chuẩn 1.909/15.419, chiếm 12,38%.

Công tác phát triển đội ngũ giáo dục trong những năm qua đã đạt được những kết quả đáng khích lệ, đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục tăng cả về số lượng và chất lượng, từng bước đáp ứng được yêu cầu phát triển giáo dục của tỉnh; đã dần khắc phục được sự bất hợp lý trong cơ cấu đội ngũ nhà giáo theo từng cấp học, theo chuyên môn ở các địa phương. Hầu hết nhà giáo được đào tạo đạt chuẩn và trên chuẩn; năng lực sư phạm được nâng lên, bước đầu tiếp cận được yêu cầu đổi mới, nội dung, phương pháp dạy học. So với mục tiêu của Nghị quyết số 03-NQ/TU của Tỉnh ủy, hiện nay số lượng giáo viên có trình độ trên chuẩn ở cấp học mầm non, tiểu học, THCS đạt cao hơn so với mục tiêu; riêng ở cấp THPT, số lượng giáo viên trên chuẩn đạt tỷ lệ 13,3%, là rất thấp so với mục tiêu của nghị quyết.

Bên cạnh đó, toàn ngành cũng gặp phải một số hạn chế, khó khăn như: số lượng giáo viên còn thiếu ở cấp học mầm non so với quy định hiện hành; cấp THCS, THPT vẫn còn trong tình trạng vừa thừa, vừa thiếu; năng lực giảng dạy của giáo viên mầm non có chuyển biến nhưng chưa đồng đều, còn một bộ phận giáo viên chưa đáp ứng kịp yêu cầu đổi mới hiện nay; tỷ lệ giáo viên THPT trên chuẩn còn thấp so với chỉ tiêu; chất lượng đội ngũ vẫn chưa tương xứng với trình độ chuyên môn đã được đào tạo. Kỹ năng sư phạm của một bộ phận đội ngũ giáo viên còn yếu, giáo viên chậm đổi mới phương pháp dạy học. Một bộ phận giáo viên chưa tận tụy với nghề và một số ít có biểu hiện vi phạm đạo đức, vi phạm quy định về chuyên môn trong việc thực hiện nhiệm vụ giảng dạy. Tỷ lệ cán bộ quản lý, giáo viên trên chuẩn ở các bậc học, đặc biệt là ở cấp THPT còn thấp, số lượng công chức, viên chức có trình độ tiến sĩ còn rất thấp, chưa đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực chất lượng cao. Đặc biệt, từ khi Luật Giáo dục 2019 có hiệu lực từ ngày 1-7-2020 thì trình độ giáo viên chưa đạt chuẩn cũng là vấn đề cần quan tâm với 295 giáo viên mầm non, 1.470 giáo viên tiểu học và 335 giáo viên THCS hiện chưa đạt chuẩn theo quy định mới. Vì vậy, để tiếp tục nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, giáo viên nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục, trong thời gian tới ngành giáo dục đề ra một số nhóm giải pháp.

Nhóm giải pháp đối với việc phát triển số lượng, cơ cấu cán bộ, công chức, viên chức ngành giáo dục. Ngành giáo dục tập trung xây dựng quy hoạch đội ngũ cán bộ quản lý và nhà giáo; tiếp tục rà soát, sắp xếp lại đội ngũ nhà giáo cho phù hợp với đặc điểm từng địa phương để có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng, bảo đảm đủ số lượng và cân đối về cơ cấu, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, đạo đức cho đội ngũ nhà giáo. Thực hiện kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng và phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục, kết hợp với bồi dưỡng thường xuyên và định kỳ để cán bộ quản lý giáo dục tiếp cận được với giáo dục hiện đại nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục cả về bản lĩnh chính trị, đạo đức, lối sống, năng lực công tác. Đổi mới công tác bồi dưỡng thường xuyên về chuyên môn, nghiệp vụ và phương pháp dạy học, dựa trên cơ sở kết quả khảo sát nhu cầu bồi dưỡng trong năm học; thực hiện đào tạo chuẩn hóa đội ngũ nhà giáo theo các chương trình, đề án đào tạo của tỉnh; đồng thời, kết hợp tuyển dụng sinh viên tốt nghiệp ra trường có học lực giỏi, xuất sắc để từng bước bổ sung, thay thế những trường hợp không đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. Phối hợp với Sở Nội vụ tham mưu Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh về đổi mới phương thức tuyển chọn, bố trí đội ngũ giáo viên; giải quyết chế độ nghỉ hưu trước tuổi hoặc bố trí công việc phù hợp đối với những cán bộ còn yếu năng lực. Thực hiện tốt việc dự báo quy mô học sinh và nhà giáo nghỉ hưu để tham mưu UBND tỉnh có kế hoạch đào tạo và tuyển dụng; Sở Giáo dục và Đào tạo tiếp tục bố trí hợp lý đội ngũ giáo viên hiện có, luân chuyển giáo viên từ nơi thừa sang nơi thiếu theo quy định. Về việc thừa, thiếu giáo viên, Sở Giáo dục và Đào tạo cùng các phòng giáo dục và đào tạo tiếp tục rà soát lại giáo viên dư thừa, có kế hoạch sắp xếp lại tổ chức, biên chế để thực hiện chế độ tự chủ, tự chịu trách nhiệm về biên chế và tài chính theo quy định. Tiếp tục thực hiện kế hoạch tinh giản biên chế đối với các đối tượng chưa đạt trình độ chuẩn theo quy định, có vị trí công tác không phù hợp, những trường hợp không hoàn thành nhiệm vụ hoặc có sức khỏe không bảo đảm...

Nhóm giải pháp về nâng cao năng lực cho nguồn nhân lực sẽ tiếp tục nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, giáo viên. Căn cứ vào tình hình thực tế, mỗi năm, ngành tổ chức tập huấn, bồi dưỡng, đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, như: Mở các lớp bồi dưỡng chuẩn hóa những giáo viên chưa đạt chuẩn, đào tạo trên chuẩn, bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm, bồi dưỡng kỹ năng của cán bộ, giáo viên. Đối với số giáo viên chưa đạt chuẩn, xây dựng kế hoạch bồi dưỡng nâng cao trình độ đạt chuẩn, bảo đảm đến hết năm 2025 có 60% chưa đạt chuẩn phải đạt chuẩn và đến năm 2030 bảo đảm 100% giáo viên các cấp học phải đạt chuẩn. Bên cạnh bồi dưỡng chuyên môn, đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên cần được bồi dưỡng một số vấn đề về chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, các nghị quyết của Đảng, các văn bản về đường lối, chủ trương, chính sách của Nhà nước, các chủ trương của ngành qua các đợt bồi dưỡng chính trị hè. Bên cạnh đó, việc bồi dưỡng trình độ lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ quản lý qua hình thức học trung cấp, cao cấp chính trị là rất cần thiết.

Nhóm giải pháp nâng cao động lực thúc đẩy cán bộ quản lý và nhà giáo, tập trung rà soát lại các chế độ, chính sách về đãi ngộ đối với nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục cũng như các điều kiện bảo đảm thực hiện các chính sách, chế độ đó; kiến nghị với Bộ Giáo dục và Đào tạo, với tỉnh để điều chỉnh cho hợp lý về các loại chế độ, phụ cấp chức vụ, phụ cấp ưu đãi nhằm thúc đẩy, động viên nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục toàn tâm, toàn ý phục vụ sự nghiệp giáo dục. Tham mưu với UBND tỉnh để có chính sách và quy định cụ thể nhằm thu hút trí thức, cán bộ khoa học trình độ cao phục vụ cho ngành giáo dục; đồng thời, cũng cần có chế độ ưu đãi, khuyến khích những giáo viên chưa đáp ứng về năng lực chuyên môn nghỉ hưu trước tuổi.

H.Lan (Lược ghi)