TX. Ngã Năm có hệ thống giao thông thủy, bộ kết nối thuận lợi với các trung tâm đô thị trong vùng, đặc biệt là tuyến giao thông đường thủy, bộ quốc gia, như: kênh Quản lộ Phụng Hiệp, tuyến Quốc lộ Quản lộ Phụng Hiệp. Riêng đường thủy nội địa trung tâm TX. Ngã Năm nằm ngay tâm điểm của 5 nhánh sông tỏa đi khắp nơi trong và ngoài tỉnh, gồm: Hậu Giang, Kiên Giang, Bạc Liêu, Cà Mau và các huyện trên địa bàn toàn tỉnh… Đây là điều kiện thuận lợi để TX. Ngã Năm đẩy mạnh giao thương, thúc đẩy phát triển sản xuất nông nghiệp.

Thị xã Ngã Năm (ảnh vệ tinh)

Tuy nhiên, do là địa phương thuộc vùng trũng nên thường xuyên chịu sự tác động của biến đổi khí hậu, nhất là khi triều cường dâng; vì vậy, việc kiên cố hóa hệ thống đê bao theo hướng khép kín, tưới tiêu được chủ động là vấn đề luôn được địa phương quan tâm. Theo lãnh đạo UBND TX. Ngã Năm, vào tháng 1-2004, huyện Ngã Năm chính thức được thành lập đi vào hoạt động trên cơ sở chia tách từ huyện Thạnh Trị.

Khi đó, cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất nông nghiệp, nông thôn của địa phương còn nhiều khó khăn. Hầu hết các tuyến đê bao chưa được kép kín và kiên cố, đa số không đảm bảo chống lũ; các công trình thủy lợi phần lớn được xây dựng từ những năm về trước. Sau nhiều năm, chính quyền và nhân dân đồng lòng chung sức xây dựng kiên cố hóa các tuyến đê sông, các cống ngăn mặn… đồng thời, kết hợp với giao thông, thủy lợi vừa phục vụ công tác phòng, chống thiên tai vừa phục vụ việc đi lại của người dân.

Từ đó, nhiều công trình thủy lợi như cống ngăn mặn, chống lũ, các trạm bơm dầu, bơm điện được đầu tư, nâng cấp phục vụ sản xuất nông nghiệp. Với việc đầu tư nâng cấp, xây dựng cống ngăn mặn không cho nước mặn lấn sâu vào nội đồng đã tạo sự an tâm trong phát triển sản xuất, tăng hiệu quả kinh tế, góp phần cải thiện cuộc sống của người dân.

Ông Bùi Việt Cường, ngụ Khóm 4, Phường 1 (TX. Ngã Năm) cho biết: “Những năm trước, mỗi khi nước mặn về là bà con rất lo sợ vì ảnh hưởng đời sống sinh hoạt và năng suất cây trồng. Tuy nhiên, gần đây được Nhà nước quan tâm xây dựng hệ thống cống ngăn mặn, giữ ngọt đảm bảo an toàn, nỗi lo của bà con không còn nữa mà giờ đây đã yên tâm tập trung để phát triển sản xuất”.

Còn ông Lê Văn Đời, cũng ngụ ở Khóm 4 (Phường 1) góp lời: “Được Nhà nước đầu tư trạm bơm điện, bà con ở đây ai nấy cũng mừng, vì có thể chủ động được nguồn nước phục vụ sản xuất, giảm được chi phí, thêm vào đó còn tạo điều kiện cho người dân xuống giống được đồng loạt”. Cũng theo lời ông Đời, trước đây trong quá trình sản xuất nông nghiệp, bà con phải dùng máy bơm riêng lẻ vừa tốn kém chi phí vừa phải canh chừng cả ngày lẫn đêm.

Theo lãnh đạo Phòng Kinh tế TX. Ngã Năm, trong giai đoạn 2011 - 2016, từ các nguồn vốn, ngành nông nghiệp đã đầu tư trên địa bàn toàn thị xã 90 công trình hạ tầng thủy lợi phục vụ phát triển nông nghiệp, với tổng kinh phí trên 70 tỉ đồng. Trong đó, tập trung triển khai nhiều công trình phục vụ các mô hình sản xuất tập trung theo hình thức cánh đồng mẫu, như: các trạm bơm dầu, bơm điện...

Cống ngăn mặn ở Phường 3 mang nguồn lợi kinh tế cho người dân địa phương.

Ngoài ra, được sự quan tâm đầu tư của Trung ương, dự án “Xây dựng đê bao chống ngập úng vùng trũng” được triển khai thực hiện tại Ngã Năm với tổng kinh phí trên 236 tỉ đồng, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, phục vụ chuyển dịch cơ cấu sản xuất, hình thành các vùng sản xuất tập trung chủ động phòng chống ngập úng, ngăn chặn mặn xâm nhập và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Phó trưởng Phòng Kinh tế TX. Ngã Năm Phan Văn Trạng cho biết: “Để giúp người dân chủ động được nguồn nước trong sản xuất, hiện ngành nông nghiệp thị xã đã và đang triển khai phương án thực hiện thí điểm đấu thầu 10 trạm bơm nước theo hình thức đối tác công - tư, Nhà nước đầu tư và giao tư nhân quản lý. Tính đến thời điểm này, toàn thị xã có 59 trạm bơm (trong đó có 44 trạm điện, 15 trạm dầu) khép kín, đảm bảo bơm gần 40% diện tích đất nông nghiệp và có 36 thuyền bơm di động có công suất lớn để huy động bơm tát, phục vụ tưới tiêu trong sản xuất nông nghiệp của nhân dân. Riêng các hạng mục cứng hóa đê bao bằng tấm đal bêtông cốt thép hiện có 7 hạng mục lộ giao thông nông thôn, hiện đang trong giai đoạn triển khai thi công, sau khi hoàn thành sẽ góp phần hoàn chỉnh hệ thống giao thông, việc đi lại giữa các xã và các ấp được thuận tiện hơn rất nhiều so với trước đây”.

Trong điều kiện biến đổi khí hậu như hiện nay, xu thế lũ lụt, hạn hán và xâm nhập mặn ngày càng gia tăng, vì thế hạ tầng thủy lợi càng có vai trò quan trọng. Tuy nhiên, theo Phó trưởng Phòng Kinh tế TX. Ngã Năm Phan Văn Trạng, để phòng tránh tình hình biến đổi khí hậu, điều quan trọng nhất là phải nâng cao hiệu quả các công trình thủy lợi hiện có. Bên cạnh đó, cần thực hiện xã hội hóa công tác quản lý, khai thác các công trình.

Trong các hệ thống công trình thủy lợi thì phải tăng cường kiểm tra, đánh giá chất lượng từng hạng mục để có kế hoạch tu bổ và hoàn thiện hệ thống. Qua đó, phục vụ chuyển đổi cơ cấu cây trồng gắn với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và phù hợp “Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp”, góp phần thúc đẩy nông nghiệp, nông thôn phát triển bền vững.

Những thành quả sau 25 năm tái lập tỉnh và hơn 13 năm thành lập TX. Ngã Năm, một chặng đường không dài nhưng đã thể hiện được quyết tâm và ý chí của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Ngã Năm trong việc đầu tư hệ thống cơ sở hạ tầng, đặc biệt là hạ tầng phục vụ nông nghiệp, nông dân và nông thôn. Dù công việc phía trước còn bộn bề, nhưng với sức trẻ của mình, hy vọng TX. Ngã Năm sẽ trở thành vùng trọng điểm phát triển nông nghiệp cửa ngõ kinh tế phía Tây của tỉnh.

Tuyết Xuân