Hàng năm, người dân ở ấp An Trạch và Ban Quản trị chùa Prés Buône Prés Pheak (Bốn Mặt) phối hợp cùng các ban ngành huyện Châu Thành tổ chức lễ hội tại miếu và Sala Tean Thak-kôn, thuộc xã An Hiệp. Trong những ngày diễn ra lễ hội năm nay (từ ngày 31-3 đến ngày 2-4 dương lịch), từ ngã tư An Trạch theo tỉnh lộ hướng về huyện Kế Sách, đoạn đường dài khoảng 1 cây số, hai bên đường có rất nhiều hộ dân bày bán sla-thor-đône (làm bằng trái dừa tươi) đủ kiểu, cỡ lớn nhỏ khác nhau.

Anh Huỳnh Minh Châu cho biết: “Khoảng 20 năm nay, cứ gần tới lễ hội Thak-kôn, gia đình tôi chuẩn bị một số vật phẩm (bông hoa, lá trầu, trái dừa tươi, nhang, đèn cây) để làm sla-thor-đône bán cho du khách gần xa khi đến đây dâng cúng. Trong một mùa lễ hội, gia đình tôi bán được khoảng 300 cặp sla-thor-đône, với giá dao động từ 20.000 đồng - 25.000 đồng (tùy theo dừa lớn nhỏ)”.

Còn bà Sơn Thị Na Rin - quê ở Lai Hòa (TX. Vĩnh Châu) chia sẻ: “Năm nào, gia đình tôi cũng đều đến với lễ hội này để dâng vật phẩm cúng, cầu mong cho con cái được bình an, hạnh phúc, làm ăn phát đạt, mùa màng bội thu”.

Đông đảo người dân đem vật phẩm dâng cúng cầu nguyện.

Theo các cụ cao niên và các achar, lễ hội này đã có hàng trăm năm nay, xuất phát từ truyền thuyết về chiếc kôn-més (cồng vàng) nổi lên ở vùng đất An Trạch xưa kia. Truyền thuyết ấy kể rằng, ngày xưa ở An Trạch tự nhiên nổi lên một cái gò hình dạng như chiếc cồng. Chân người dẫm lên phát ra âm vang như tiếng cồng. Được ít lâu, tiếng cồng trong gò đất nhỏ dần rồi mất hẳn. Dân làng cho là sự linh thiêng bèn lập miếu thờ và cứ đến ngày rằm Khe-cheth hàng năm, bà con nơi đây lại tổ chức lễ hội cầu an.

Còn có tương truyền khác cho rằng, thuở xưa, vùng đất An Trạch là xứ đường trâu. Người dân ở đây thấy có một gò đất nổi lên, ban đầu những người đàn ông đi chăn trâu qua đường này lấy chân đạp thử thì nghe âm thanh phát ra thành tiếng “Kôn” nghĩa là cồng, “Kôn-més” nghĩa là cồng vàng. Một hôm, có người phụ nữ chăn trâu đang mang thai, lấy chân đạp lên gò đất thì âm thanh không còn phát ra nữa và gò đất lặn dần... Dân làng bèn lập nơi miếu thờ và cứ đến rằm Khe-cheth hàng năm đều tổ chức lễ hội cầu an.

Sla-thor-đône được người dân bày bán.

Những vật phẩm dâng cúng tại lễ hội Thak-kôn đều mang tính chất nông nghiệp. Những thứ hoa trái giàu sắc thái bản địa của cộng đồng các dân tộc ở địa phương như: trầu cau, hoa sen và trái dừa... Các thứ hoa trái tượng trưng cho sự thanh khiết và thiêng liêng. Trái dừa tươi được người dân dạt hai mặt, rồi cắm vào đó là sla-thor-đône (bông hoa làm bằng nhang và giấy màu kết thành nhiều tầng). Trên cái đế dừa được cắm bày hoa lá trầu, nhang đèn cầy, sắp xếp gọn gàng. Sau khi dâng cúng xong, chủ nhân xin lộc đem về nhà chưng trên bàn thờ Phật. Bên cạnh sla-thor-đône, một số bà con phật tử khi đến lễ hội còn đem theo những hạt giống ngũ cốc rồi để lên bệ thờ trong miếu ông Kôn để cầu mong các vị thần bảo hộ cho ruộng vườn được tươi tốt, mùa màng được bội thu. 

Thượng tọa Thạch Bonl - Trụ trì chùa Buône Prés Pheak cho biết: “Trong những ngày diễn ra lễ hội, các nghi thức chính cũng giống như lễ cầu an, gồm: sáng dâng cơm cho các vị chư tăng; tối đến mời sư tụng kinh cầu siêu, cầu an cho phật tử, cầu cho mưa thuận, gió hòa và sau đó thỉnh chư tăng thuyết pháp cho phật tử nghe về giáo lý nhà Phật. Ngoài phần lễ ra, thì phần hội cũng được mọi người quan tâm và chờ đợi nhất trong suốt những ngày diễn ra lễ. Hàng đêm còn có các đoàn nghệ thuật Khmer đến biểu diễn phục vụ, xen với đó là những hoạt động văn hóa, văn nghệ, vui chơi, giải trí góp phần cho lễ hội Thak-kôn thêm rộn rã”.

Đến với lễ hội Thak-kôn, ngoài những yếu tố về tâm linh, mọi người còn có dịp tận hưởng không khí trong lành của vùng quê hữu tình. Các cấp chính quyền địa phương luôn quan tâm tạo mọi điều kiện thuận lợi để tổ chức lễ hội Thak-kôn ngày càng quy mô. Đây là một nét đẹp văn hóa cần được duy trì, nhằm bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của đồng bào Khmer. Qua đó là dịp tái hiện ý thức tình cảm của con người hướng về cội nguồn, thể hiện tín ngưỡng của cộng đồng dân cư, với ước vọng về sự an lành, hạnh phúc, cầu mong mưa thuận gió hòa, mọi người có được cuộc sống ấm no, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng quê hương ngày thêm giàu đẹp. 

Thi Re