Tôi nhớ lại, thời tôi học tiểu học, thầy cô rèn luyện chữ viết và chính tả cho học sinh từ năm lớp năm đến lớp nhứt rất kỹ. Môn chính tả được xem trọng. Bài tập làm văn nào có nhiều lỗi chính tả sẽ bị trừ điểm. Ngay cả chữ viết, học sinh thời trước cũng ít em có nét chữ “cua bò”, bởi tệ quá sẽ được thầy cô đặc biệt chăm sóc. Còn không tiến bộ, dễ thôi, ở lại học thêm một năm nữa đi em!
Có người còn cho rằng, đừng đổ thừa cho học sinh tội nghiệp; không ít sinh viên, thậm chí giáo viên hay có người có bằng cấp cao viết vẫn sai từa lưa đó thôi! Chuyện này bây giờ không lạ. Người có bằng cấp “đụng nóc” mà yếu kém như vậy, biết nói gì đây?
Có đi dạo một vòng thành phố, thấy có nhiều bảng hiệu sai chính tả đáng kinh ngạc. Chủ quán sai đã đành, còn người vẽ bảng chẳng lẽ không thấy sai mà góp ý với người đi đặt bảng hay sao? Tôi từng hỏi một đứa cháu đang hành nghề này. Cháu nói có người kỳ lắm, mình góp ý mà họ chẳng chịu nghe, thậm chí lật từ điển cho họ coi nhưng họ vẫn chưa chịu còn cho rằng từ điển bây giờ còn có sai sót, báo chí từng loan tin! Thực tế, có một số người muốn cố tình viết sai chính tả để gây ấn tượng cho khách hàng chớ nhiều chữ dễ nhưng vẫn viết sai!
Một anh giám đốc công ty nọ khi có nhu cầu tuyển dụng nhân viên cho công ty, ai đến xin việc anh đều yêu cầu họ tự viết đơn xin việc tại chỗ nộp trước cho công ty, bởi anh cho biết công ty không có mẫu in sẵn. Anh bảo, chỉ cần xem lá đơn của họ viết là đủ biết trình độ của họ ra sao. Còn chuyện văn bằng, chứng chỉ sẽ kêu bổ túc sau cũng chưa muộn. Không cần tổ chức tuyển lựa, chỉ làm động tác này cũng có thể đánh giá trình độ người xin việc. Thật lạ, có người còn không biết viết đơn xin việc ra sao cho đúng và đầy đủ chi tiết. Viết có mấy chục chữ mà chính tả sai nhóc luôn, nghĩ có đáng buồn hay không!
Có câu nói vui “Phong ba bão táp không bằng ngữ pháp Việt Nam”. Kinh nghiệm của nhiều người đi trước từng khuyên nhủ khi thấy chữ nào nghi ngờ sai chính tả thì tra từ điển. Thầy cũ của tôi kiến thức rất uyên bác nhưng trên bàn làm việc lúc nào cũng có quyển từ điển để sử dụng. Bây giờ việc học tập có nhiều phương tiện tốt hơn ngày trước rất nhiều, nếu chịu khó học tập, thành công không khó. Ngay chuyện nhỏ như tra từ điển nếu không có sách, có thể tra từ điển online trên mạng rất dễ dàng. Đọc sách thường xuyên cũng giúp ích cho chúng ta viết không sai chính tả. Ngày trước sách báo khi đi in có “thầy cò” kiểm tra cẩn thận nên chuyện sai chính tả nếu có cũng rất ít.
Việc yếu kém của các em trong việc sử dụng tiếng Việt có nhiều nguyên nhân, tôi nghĩ có phần trách nhiệm ở nhà trường. Bên cạnh đó cần có sự nỗ lực rất lớn của người học. Không có gì đáng buồn hơn tiếng mẹ đẻ mà ta nói và viết chưa thông. “Tôi yêu tiếng nước tôi từ khi mới ra đời” (Phạm Duy). Yêu tiếng nước tôi cũng là một trong cách thể hiện lòng yêu nước.
TUẤN BA
