Mỹ Xuyên trong những năm gần đây thu hút được sự chú ý bởi những người đam mê khám phá di sản. Từ xưa, Mỹ Xuyên đã nổi tiếng khắp Nam Kỳ Lục tỉnh với một cái tên dân gian khác là Bãi Xàu với một thương cảng lớn vào bậc nhất Nam Kỳ lúc bấy giờ và giống gạo ngon nổi tiếng - “Gạo Bãi Xàu”. Từ khi trở thành thương cảng phồn vinh, một lượng lớn người Kinh – Khmer - Hoa đã tìm đến lập nghiệp, biến vùng quê nhỏ ven sông thành một thị trấn phồn hoa. Mỹ Xuyên trở thành thương cảng quan trọng để vận chuyển lúa gạo, cung cấp lương thực thiết yếu trong và ngoài nước.
Tuy nhiên, giống như nhiều thương cảng bùng nổ khác, thời huy hoàng không kéo dài. Nhắc tới Mỹ Xuyên, những người am hiểu lịch sử đều tiếc nuối về một thị trấn cảng bị quên lãng, nó đánh mất vị thế đến nỗi người ta chỉ nhớ đến cái tên “cảng Bãi Xàu”. Còn các nhà cổ ở Mỹ Xuyên đang nỗ lực nâng cấp lại những di sản. Những năm gần đây, chính quyền địa phương, cộng đồng doanh nghiệp và các bạn trẻ bắt đầu “đánh thức” thương cảng xưa. Nhờ mối quan tâm đến lịch sử mà những con đường, quán xá, con hẻm sáng lên, kết nối các di sản lại với nhau.
Huyện Mỹ Xuyên thay đổi từng ngày nhưng không quên quá khứ đầy màu sắc của nó, vì vậy, nhiều người có lý do đến đây để khám phá khu cảng xưa. Ảnh: ĐỨC VIÊN
Cùng với 3 nhánh sông tạo nên lợi thế giao thông đường thủy Mỹ Xuyên, chính quyền địa phương đã xây dựng 3 đường tỉnh lộ lớn, nối các trung tâm nhỏ lại với nhau. Tỉnh lộ 934 nối TP. Sóc Trăng với trung tâm huyện Mỹ Xuyên. Con đường phát triển với bệnh viện mắt và nhiều phân khu của Trường Cao đẳng Cộng đồng, hai bên lộ nổi bật với nhiều ngôi biệt thự và các cơ sở giải trí bắt mắt. Tỉnh lộ “tôm – lúa” 936 nối trung tâm Mỹ Xuyên với Quốc lộ 1A mới được đưa vào sử dụng gần đây, nhưng phát triển khá nhanh. Một bộ phận dân cư đã đổ ra hai bên đường mở các điểm buôn bán hàng hóa do họ làm ra, làm bừng sáng một khu vực bị chia cắt bởi sông Dù Tho. Còn lại là tỉnh lộ nối Mỹ Xuyên với TX. Vĩnh Châu và huyện Trần Đề.
Giao thông ngày nay là lợi thế của Mỹ Xuyên, khách du lịch dễ dàng đến các địa điểm du lịch nổi tiếng ở đây với thời gian khá nhanh. Từ chợ Mỹ Xuyên có thể trải nghiệm cảm giác kỷ niệm với những gì còn sót lại của thị trấn cảng xưa. Nhâm nhi ly cà phê sáng bên vách tường cổ, mái ngói rêu phong. Khi đói, có thể ăn nhanh tô bún gỏi dà ở quán Ngọc Nữ; ăn bún nước lèo ở quán 189 – địa chỉ có công thức “cây nhà lá vườn” sẽ làm hài lòng những thực khách khó tính nhất. Rồi chiêm ngưỡng vẻ đẹp độc đáo của chùa Chén Kiểu, ngôi chùa được xây nên từ sự đồng lòng mạnh mẽ từ người dân địa phương. Hay thử ăn nhẹ bánh cóng Đại Tâm, loại bánh có hương vị níu kéo bởi vị nước chấm cá biệt mà không nơi nào có được.
Dòng chảy lịch sử Mỹ Xuyên gần như gói gọn ở chợ trung tâm - trái tim của Mỹ Xuyên. Bao quanh khu chợ là 2 nhánh sông, có đoạn được rào bờ kè kiên cố. Trên bờ còn sót lại các ngôi nhà cổ. Rất nhiều trong số đó đã bị thời gian phủ lên lớp rêu phong cổ kính. Lang thang trên các con đường bạn phải tinh mắt mới nhận ra đâu là “phố” cổ, vì những ngôi nhà ấy “tàng hình” trong tầm mắt của người đi đường bởi kỹ thuật đánh lừa bằng lớp sơn hiện đại. Có một mẹo nhỏ là bạn hãy đưa máy ảnh lên bầu trời, khoảng không hai bên sẽ xuất hiện mái nhà nhuộm màu thời gian, nó cũ kỹ và có phần tàn tích. Nhưng đổi lại, khách du lịch sẽ có một bức ảnh cổ kính và thú vị. Sự lo lắng về các ngôi nhà cũ kỹ không khiến du khách kìm hãm được niềm hứng thú khám phá. Theo như quan sát của tôi, các ngôi nhà cổ đó đã được gia cố chắc chắn.
Ở chợ này, tất cả dãy phố cổ đều là nhà phố thương mại, bày bán rất nhiều sản vật địa phương. Bạn có thể hưởng trọn hương vị “nhà làm” của bánh pía của người Hoa. Ăn ngon lành bánh lá dừa đặc quánh mùi nếp mới của người Kinh. Hay một lần trải nghiệm uống cà phê ở khu phố cổ trên đường Triệu Nương cùng với mùi mắm bò hốc của người Khmer xộc vào mũi.
Là một người trẻ yêu mến khám phá di sản địa phương, tôi hoàn toàn bị cuốn hút bởi lịch sử Mỹ Xuyên và nền ẩm thực nơi đây. Mỹ Xuyên không còn là xứ sở của thương cảng nữa, mà địa phương này đang thay đổi từng ngày để thu hút khách du lịch bằng cách xây dựng “hơi thở thời đại” vào các công trình lịch sử, tự chịu trách nhiệm về các di sản để phát huy vẻ đẹp và hướng đến tương lai.
ĐỨC VIÊN
